01.10.1994 / Yüksel Koptagel - Mozart’ın Mektupları
Mozart’ın eserleri her yıl festivallerin konser programlarının gittikçe artan bir bölümünü kapsamakta. Bestecinin yaşamını aydınlatacak belgeler, filmler dinleyiciler tarafından çok aranır oldu.
1975 yılında Ingmar Bergman’ın sinemaya getirdiği “Sihirli Flüt”den sonra 1979’da Joseph Losey ve Rolf Liebermann “Don Giovanni”siyle büyük yankılar yaptı. Oysa bu operalar her programa alındığında opera salonları dolup taşmaktaydı. Nihayet Milos Forman “Amadeus” filmiyle büyük olay yarattı. Bir yaratının gizemini bir yazarın kişiliğini geniş kapsamlı kadro içinde aydınlatmayı amaçlayan bu film kolay ve heyecan verici yöntemlerle gerçekleri büyüteç altına seriyordu.
1962-1975 yıllarında Almanya’da Mozart’ın sayısı 1400’ü aşan mektupları toplandı ve Wilhelm Bauer, Otto Erich Deutsch ve Joseph Eibl’den oluşan bir ekip tarafından yayınlandı. 7 ciltten oluşan bu çalışma ünlü bestecinin ailesiyle, dostlarıyla yazışmaları, eleştirici, açıklayıcı ve aydınlatıcı notlar ilavesiyle her bölümde önemli bir belge oluşturdu. 1.ci cilt 1756-1776 dönemidir ve Wolfgang’ın babası Leopold’un mektuplarına Wolfgang ancak alt notlar eklemektedir. Burada Wolfgang’a ait olan ancak 11 mektup vardır. Ancak bu dahi çocuğu Avrupa’da şehirden şehire elinden tutup bir gösteri hayvanı gibi dolaştırmakla kendine verilen ilahi görevi yerine getirdiğini sanan bir babanın hisleri çok iyi döktürülmektedir. Alaycı esprili bir uslup, zevkli bir dille yaşantısını yansıtan Mozart’ın satırları ise O’nun gözlemlerini, zekasını vurgular. Bir dilden diğerine atlamaktadır. Almanca, İtalyanca hatta Fransızca… Gezdiği kentlere göre.
Gene de Leopold’dan öğrenmekteyiz, Mozart’ın ilk dönem yaşantısını, hastalıklarını, çalışmalarını, bir sirk hayvanı gibi gösterilerini, salonlarda yaptıklarını… Daha sonraki ciltlerde Mozart’ın gençliği, sorunları, yaşam savaşı yer almaktadır.
Bu koleksiyon nihayet Fransa’da da çevirisi Genevieve Geffray tarafından yapılarak “Flammarion” yayınevinin “Harmoniques” kolleksiyonunda 4 cilt olarak satışa sunulmuştur. Her sayfasıyla Mozart severleri aydınlatan bu belgeler bestecini eserleri ve yaşamı üzerine büyük bir açıklık getirmektedir.
Aylık olarak yayınlanan “Orkestra Dergisi”nin 33. Yıl, 250. Sayı ile Ekim 1994 tarihinde basılan nüshasının 41-42. sayfalarından alınmıştır. (Roger Viollet’den çeviren Yüksel Koptagel)
