27.05.2018 / İlber Ortaylı - 100. Yıl

     ……………………………………………

     California dünya ekonomisinin beşinci ülkesi durumunda, dördüncü olmaya doğru evriliyor. Biz Amerika’nın geri kalanından ayrılsak ne güzel olur diyenler çoğalıyor. Ancak Pasifik’in öte yakasındaki devlere nasıl karşı duracaklar? Amerika’nın orta kesiminin kendine has fedakarlığı ve yurtseverliği bu tarafta pek görülmediğine göre nasıl bir savunma hattı oluşturacaklar? Daha da ilginci, bu kadar zengin bir ülke Trump’a oy vermiyor ama sağlık sistemini Obamalaştırmakta da pek de istekli değiller. Öyleyse kendilerine çok benzettikleri Batı Kanada’nın Vancouver eyaleti ile de gerçekten benzeştikleri şüpheli. Amerikan federalizmi kadar gerçek bir federalizm yok. Çünkü Amerika müspet ve menfi yönleri ile hiçbir yere benzemez.

     Ne İspanyol, Ne Alman Tiyatrosu Var

     Bir sürü millet ve lisan bir arada ama biz bunların senteziyiz diyen sadece kendinin inanmadığı bir özlemi ifade eden Los Angeles İspanyolca konuşanla dolu. Ama ne tanınmış bir İspanyol tiyatrosu var ne de flamenko barları. Bir zamanlar bu coğrafyaya çok gelmiş olan Almanların yaratması beklenen zenginliğe rağmen ne Alman operası ne Orta Avrupa tipi bir tiyatro var. Var olan örneklere de kim gider belli değil. Herkes operaya gidemediğinden şikayet ediyor, 800 dolar ücret az değil. Ama sanki daha ucuza olsa opera çatlayacak. Bütün imkansızlıklara rağmen ikiyüzelli kadar tiyatroyu barındıran İstanbul’u bu anlamda özleriz. Burada gezen para kum gibi, peki tiyatro nerede? Müziği çok seviyorlarmış, Los Angeles dışında başka nerede bulunuyor? San Francisco’daki operayı sevdik, Asya müzesini de. Yirmi milyonu barındıran Los Angeles’ta bunların muadili nerede derseniz, operanın dışında bazı şeylerin geri kaldığı görülüyor. Bir memleketin, dünyanın beşinci ekonomik gücü olsa da daha fazla üniversiteye, opera ve tiyatroya, doğudaki gibi daha büyük kütüphanelere ihtiyacı olduğu açıktır. Zengin, iklimi müsait kocaman bir ülke, kocaman bir kültürel patlamayı da temsil ediyor mu tartışmak lazım...

     Hürriyet Gazetesi - 27.05.2018, Pazar