Cao Dai Tapınağı
Ho Chi Minh'e (Saygon) 3 saat uzaklıktaki ilginç tapınak ve "Cao Dai Dini" hakkında hazırlanan bu sunu bilgi paylaşımı amacını taşımaktadır ve sayın Aynur Koç'un 2007 yılında Vietnam, Laos ve Kamboçya'ya yaptığı gezinin notlarından derlenmiştir.
Ho Chi Minh yakınındaki tapınağın giriş kapısının üzerinde 1 Amerikan Doları'nın arkasında da görülen üçgen içindeki "ilahi göz" yer almaktadır. Kuleleri minareyi andıran tapınak 9 basamaklı bir terasın üzerine inşa edilmiş. Bu 9 basamak cennete giden 9 adımı temsil ediyor.
"Cao Dai"cilik, Pu Kuoc adasında görev yapan 1878 doğumlu Ngo Van Chieu adlı hükümet görevlisi tarafından kurulmuştur. Doğunun ve batının tüm dinlerini ve kutsal inançlarını birleştirerek ideal bir dine ulaşmak için Vietnam'da yaşanan her dinden (Budizm, Konfüçyüscülük, Taoizm) yerel Vietnam inanışları, Hristiyanlık ve İslamiyetten birer parça alan bu yeni oluşum 20. yüzyılın başında ortaya çıkmıştır.
"Cao Dai"cilik 1926'da yapılan bir törenle resmen din olarak kabul edilmiştir. Bu dini kabul edenler günde dört kez ibadet etmektedirler. Halka açık olan ibadet öğle vaktine rastlamaktadır. İbadet alanını tepeden gören U şeklindeki balkona çıkan misafirler buradan töreni izleyebilmektedirler. Tören sonuna doğru aşağıya inilebilir.
Yaklaşık bir saat süren tören gong sesi ile başlar. Rahiplerin farklı renkli kıyafetleri (mavi, sarı, kırmızı) ana kolları simgelemektedir. Kadınlar sol tarafta, erkekler sağ tarafta yer alır. Koro ve müzik eşliğinde gongun ritmiyle secde ederek ibadet edilir.
İç mekanın süslemeleri rokoko tarzı olup kutsal bölmenin en sonunda renkli ejderlerle sarılmış sekiz alçı sütun göğü temsil eden yıldızlarla bezenmiş kubbeyi taşır. Kubbede de büyük bir "ilahi göz" bulunur.
"Cao Dai"nin "yüksek yer" anlamına gelen adı, Tanrı'yı ifade eder. Dinin resmi adı "Cao Daicilik", inançları ise "Cao Dai"dir (okunuşu Gao Day). Bugün Vietnam'ın her tarafına dağılmış yaklaşık 3 milyon Cao Dai vardır. 1950'lerde ise her sekiz Vietnamlı'dan birinin "Cao Dai" olduğu biliniyor. Hatta yine aynı yıllarda Tay Ninh eyaletinde bağımsız feodal bir devlet bile kurmuşlardı. 1926–1956 yılları arasında Güney Vietnam'da oldukça etkin rol oynamışlardır. Yaklaşık 26 bin Cao Dai orduya katılmış, Vietnam savaşı sırasında her nedense Vietkong'u desteklemişlerdir. Cezaları ise savaşın sonunda kesilmiş, 1979 yılında komünist hükümet Cao Dai yandaşlarını yakalamış, topraklarını kaybetmelerinin yanısıra 1985 yılına kadar büyük tapınak dahil 400 adet ufak tapınağa el konulmuştur. Bu tarihten sonra tapınaklar yeniden Cao Dai yönetimine verilmiştir, ama toprakları artık yoktur.
"Cao Dai"ciliğe göre tarih üç aydınlanma dönemine ayrılır. Birinci dönemde Tanrı'nın gerçeği insanlara Buda, Konfüçyüs gibi kişilerle, ikinci aydınlanma döneminde Tanrı'nın gerçeği Hz. Musa, Hz. İsa ve Hz. Muhammed ile iletilmiştir. "Cao Dai"cilik bu kişilerin mesajlarının kesintiye uğradığını ve kendilerinin yaşadıkları yer ile sınırlı kaldığına inanır. "Cao Dai"cilik kendisini Tanrı ile insan arasındaki üçüncü birleşmenin bir sonucu olarak görür ve üçüncü aydınlanma dönemini başlatır. Ruhlar aracılığı ile iletilen ilahi gerçeğe inanırlar. Buradan başa dönersek dinin kurucusu Ngo Van Chieu ruhlarla iletişim kurma seanslarında kendisinin varlığının bu iletişimi çok güçlendirdiğine inanmış ve inandırmıştır. 1919 yılında "Cao Dai Doktrini"ni oluşturacak mesajlar aldığını söyler.
Yeniçerilerin börklerine benzeyen şapkalarıyla, Ku Klux Klan tarzının yanı sıra ihram benzeri iki parçalı beyaz bezden yapılmış giysileriyle, Buda tarzı oturuşlarıyla, İslamiyetteki gibi secdeye kapanmalarıyla, gongun ritmiyle icra edilen tasavvuf müziğine benzer müziğiyle, katolik kiliselerindeki koroyu anımsatan korosuyla, Yahudi–Masonik sembol olan üçgen içindeki "ilahi göz"le gerçekten müthiş bir sentez yaratılmıştır. Vietnam'ın üçüncü büyük dinini yerinde yaşamanın ayrıcalığı ile misafirlere karşı son derece anlayışlı bu insanları huzurlu yaşantıları içinde bırakarak ayrılıyorum...
Aynur Koç • Ocak 2008 Fest Travel: Vietnam, Laos, Kamboçya gezisi...
