01.06-07-08.1982 / Gültekin Oransay - Bir Öncünün Ardından: Prof. Dr. Kurt Reinhard


     “Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi”nin 1979 Mart-Nisanı gerçekleştirdiği “Halk Ezgilerini Notaya Alma Semineri”nde bildirilerimizi sunarken içimizden yalnız biri bildirisini kendi sunamamış, bir arkadaşımıza okutmak zorunda kalmıştı: Prof. Dr. Kurt Reinhard. Sayrıydı o ara, kalkıp gelememişti. Meğer döşeğinden bir daha kalkamayacak, 18 Temmuz 1979 günü Giessen’de gözlerini yaşama yumacak, en verimli çağındaki bu erken ölümüyle Türk halk ezgilerini araştırıp değerlendirmede el ele vermiş bizleri onulmaz acımızla başbaşa burakacakmış.


     Uluslararası düzeyde bir karşılaştırmalı musiki araştırmacısını (ethnomusicologue), Türk ezgilerinin incelenip değerlendirilmesinde ilk kez ileri yöntemler uygulayarak öncülük etmiş bir uzmanı, ama bütün bunların üstünde ve kişisel dostluklarımızın ötesinde Türk halkının ve kültürünün gerçek bir dostunu yitirdik Reinhard’ın kişiliğinde. Yaşamında O’na en büyük mutluluğu veren olaylardan biri, biz Türklere duyduğu sevgi ve saygının karşılık görmesi, sözgelimi “Cumhuriyet’in 50. Yıldönümü” kutlanırken bilimsel çalışmalarıyla “Türkiye Cumhuriyeti”ne yaptığı büyük hizmetlerden dolayı kendisinin gözalıcı bir belgeyle onurlandırılmış olmasıydı. Ondört kez gelip çeşitli derlemeler yaptığı, bildiriler sunduğu Türkiye’nin insanını yalnızca ezgileriyle değil, bütünüyle, bu arada özellikle el sanatları açısından gözlemlemiş, sevmişti.


     Reinhard bilimsel yaşamına iyi yetişmiş bir karşılaştırmalı musiki araştırmacısı olarak başlamış, doktorasını “Birmanya Musikisi” üzerine hazırlamış, “Çin Musikisi” üzerine araştırmalar yayınlamış, savaş öncesi (1939) Berlin’deki “Devlet Musiki Araştırmaları Enstitüsü”nde Avrupa dışı çalgılardan oluşan koleksiyonu kendi geliştirdiği ilkelere göre yeniden düzenlemiş, burada derlediği verileri doçentlik çalışmasında (1951) değerlendirmiş, Almanya’da on yılı aşkın bir aradan sonra üniversite düzeyinde yeniden karşılaştırmalı musiki araştırmacılığı dersi vermeye başlamış (1948) ve bu dersleri giderek “Berlin Özgür Üniversitesi”nin “Karşılaştırmalı Musiki Araştırmaları Enstitüsü”ne (1969) dönüştürmüştü.


     Ama Avrupa dışı tüm musikileri kapsıyan bu çalışmaları O’nu 1955’ten, demek 40 yaşından başlıyarak salt Türk musikisine, özellikle Türk halk ezgilerini araştırmaya yöneltti. Köy köy gezerek üçbini aşkın ezgi, ayrıca çoğu üçer nüsha olmak üzere yüzlerce kitap ve plak, binlerce nota derledi, bunları Berlin’deki “Karşılaştırmalı Musiki Belgelendirme ve Araştırma Uluslararası Enstitüsü Türkiye Bölümü”nde, ayrıca “Berlin Özgür Üniversitesi”nde ve özel kitaplığında kullanıma açtı. Eşi Ursula Reinhard’ın ezgi sözleri ve metin çevirileri yolundaki katkısıyla Türk musikisi üzerine dört kitap ve otuzu aşkın bilimsel yazı yayınladı, öğrencilerine bitirme ve doktora çalışma konusu olarak sık sık Türk ezgilerini önerdi.


     Reinhard’ın Türk halk ezgileri konusunda ne kerte derinleşmiş bir uzman olduğunu son kez 21-24 Kasım 1979 günleri İzmir’de “Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Küğ Bölümü”nde verdiği derslerde yaşadık. İkişer buçuk saatlık dört oturumda Türk halk ezgileri konusundaki tüm araştırmalarını özetlediği salon “Fakülte Kurulu”nun kararıyla bugün “Prof. Dr. Kurt Reinhard Dersliği” adını taşıyor, şeritlere alınmış sesi yurdumuza son gelişinin anısını taze tutuyor. Çoğu çeşitli dergi ve anı kitaplarında dağılmış bulunan Almanca, Fransızca ve İngilizce yayınlarını sırayla Türkçeye aktarıp yayınlamak yerine getirmesi gereken ilk ödev. Gönlümüzün bir an önce bitmesini dilediği bu iş bir yandan araştırmacılarımıza ışık tutan veri ve görüşlerini topluca el altında bulundurabilmemizi sağlayacak, öte yandan Türklüğün bu dostuna karşı değerbilirliğimizi göstermiş, O’nu gelecek kuşaklarımızın da bilmesine olanak vermiş olacaktır. Bizim kuşağımızın ise O’nu unutmayacağından kuşkumuz yok.


     “İzmir Filarmoni Derneği”nin yayın organı olan “İzmir Filarmoni Dergisi”nden alınmıştır. - Yıl: 1982 Sayı: 2 (Haziran-Temmuz-Ağustos) Sayfa: 11-12.




Son Güncelleme:02.08.2021 22.17
Toplam Ziyaret:5685706
Online Ziyaretçi Sayısı:12
Bugünlük Ziyaret :586

Bu Site En İyi Firefox,Chrome,Safari'de ve 1024x768 Çözünürlüğünde Görünür.