17.06.2015 / Ünlü Sanatçı Hayatını Kaybetti!
Şener Şen’in başrolünü oynadığı “Çıplak Vatandaş” ile “Asılacak Kadın”, “Zengin Mutfağı” gibi filmlere senaryo veya yönetmen olarak imza atan oyun ve senaryo yazarı, tiyatro ve sinema yönetmeni, sahne tasarımcısı Başar Sabuncu hayatını kaybetti.
Sabuncu, yasaklı yıllarda Nazım Hikmet’i “İstanbul Şehir Tiyatroları”nda izleyiciyle buluşturmuş, 80 darbesinden sonra görevine son verilmişti.
1943 yılında İstanbul’da doğan Sabuncu, sanat hayatına sayısız eser kazandırdı. Özellikle tiyatroya büyük hizmetler verdi. “Çıplak Vatandaş”, “Şöhret Budalası”, “Talihli Amele”, “Şalvar Davası” gibi pek çok sinema filminin senaryosunu yazdı. “Zengin Mutfağı”, “Asılacak Kadın” gibi filmleri yönetti.
Çok sayıda tiyatro oyununda yönetmenlik koltuğuna oturdu. Yazdığı tiyatro oyunları sahnelendi.
Başar Sabuncu Kimdir?
Başar Sabuncu, 1943 yılında İstanbul’da doğdu. 1961’de ilk amatör tiyatro oyunculuğu deneyimleri yaşadığı “Saint Joseph Lisesi”ni bitirdi. Bir süre “Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi”, sonra “İstanbul Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı” bölümünde sürdürdüğü eğitimini bırakarak, tiyatroculuk serüvenine atıldı. Birkaç yıl özel tiyatrolarda oyunculuk yaptı. Ardından çalışmalarını yazarlık ve yönetmenlik alanlarında yoğunlaştırdı.
İlk oyunu “Kargalar”, 1962’de “Devlet Tiyatrosu”nca sahnelendiğinde, 19 yaşındaydı. 1964-1969 yılları arasında “TRT Ankara Radyosu Tiyatro Bölümü”nde görev aldı; aralarında “İlyada”, “Don Kişot”, “Goriot Baba” gibi başyapıtların da bulunduğu 18 yapıtı radyo için oyunlaştırdı; 100’ü aşkın radyo oyun dizisini yönetti.
12 Mart 1971 darbesinden sonra, bir süre yurt dışında yaşamayı yeğledi. Fransa’da iki yıl tiyatro araştırmalarının ardından, Türkiye’ye dönüşünde, Muhsin Ertuğrul’un çağrısı üzerine, 1974’de yönetmen olarak “İstanbul Şehir Tiyatroları”na katıldı. Kurumda “Yerinden Yönetim”in uygulanmasına öncülük etti; Üsküdar ve Fatih sahnelerinin sanat yönetmenliği görevlerini üslendi. Çok uzun bir ayrılıktan sonra Nazım Hikmet’i yeniden “Şehir Tiyatrosu” seyircileri ile buluşturdu.
12 Eylül 1980 darbesini izleyen günlerde, 1402 sayılı yasa uyarınca kurumdaki görevine son verilmesinin ardından, Berlin’de, “Schaubühne Tiyatrosu”nda “İşgal” oyununu yönetti. 1982-1983 yıllarında ise, “Sururi-Cezzar Tiyatrosu”nda, özgün oyun “Kaldırım Serçesi” ile “Şan Tiyatrosu”nda Brecht düzenlemesi “Şvayk Hitler’e Karşı” ve Prosper Mérimée uyarlaması “Kan ve Gül” (Karmen) müzikli oyunlarını sahneledi.
Aynı dönemde, “Aydınlar Dilekçesi” kapsamında, askeri mahkemede yargılandı. Sonraki yıllarda sinema çalışmalarına ağırlık verdi. İlk beş senaryosu başka yönetmenlerce perdeye taşındı; 1985’den başlayarak, kendi senaryolarından, altı film gerçekleştirdi. Çok sayıda uluslararası şenlikte Türkiye sinemasını temsil etti. 1988’de Londra’da “British Film Institute”, 1991’de Paris’te “Fransız Sinematek”i, 1992’de “Montpellier Festivali” tarafından, adına tüm filmlerinin gösterildiği saygı haftaları düzenlendi.
1988’de, uzun bir yasal savaşımın ardından, “Şehir Tiyatroları”na döndükten sonra, bu kurumda ve “Devlet Tiyatroları” ile özel tiyatrolarda 30’u aşkın tiyatro yapıtının yönetmenliğini üstlendi. “Şehir Tiyatrosu”nun “İstanbul Belediyesi” karşısındaki “sanatsal bağımsızlığı” konusunda, yönetimle ilkesel anlaşmazlık nedeniyle, 2004’te emeklilik yaşını beklemeden, kurumdan ayrıldı. Sabuncu, Şener Şen’in oynadığı “Çıplak Vatandaş”, “Zengin Mutfağı” gibi önemli filmlere imza atmıştı.
Racine, Marivaux, Brecht, Genet, Kovaçeviç’in kimi oyunlarını Türkçeye çevirdi.
Tiyatro ve sinema alanlarındaki çalışmaları, tiyatro yazarlığı / tiyatro yönetmenliği / senaryo yazarlığı / film yönetmenliği / çevirmenlik / sahne tasarımı olmak üzere, 6 farklı dalda -3’ü uluslararası- (Londra 1969, Bastia 1989, Ohrid 1997) çok sayıda ödülle değerlendirildi.
Gazete Vatan - 17.06.2015, Çarşamba
