22.08.2016 / ‘Musaddık’ın Gece Notları’ Tahran’da Sahneleniyor
İran petrolünü İngilizlerin elinden alıp millileştirmek için mücadele veren Muhammed Musaddık’ın (1951-1953) görevine darbeyle son verilmesini işleyen “Musaddık’ın Gece Notları” adlı tiyatro oyunu Tahran’da sahneleniyor.
Oyun, 19 Ağustos 1953’te İngiltere tarafından hazırlanan ve “CIA” tarafından yönetilen “Ajax Operasyonu” adlı darbeyi sergiliyor.
“Musaddık, İran’ın modern efsanesidir. Halkın iradesini temsil eder, insanların gönlünde özel bir yere sahiptir” diyen yönetmen Asgar Halili (39), O’nun vatan sevgisini oyunda sergilemeye çalıştıklarını belirtti.
Darbe günlerinde 71 yaşında olmasına rağmen halkı için mücadeleden geri durmayan “Ulusal Cephe Partisi” (UCP) lideri Başbakan Musaddık’ı başarıyla canlandıran İranlı meşhur sinema ve tiyatro oyuncusu Ferhad Ayiş de Musaddık’ın halka mal olmuş ulusal bir kişilik olduğunu söyledi. “Söz konusu darbe olmasaydı bugün çok farklı bir İran’da yaşayacaktık” diyen Ayiş, “Musaddık’ın, halkı darbecilere karşı sokağa çağırmaması bir hatadır. Halkı sokaklara davet etseydi o gün ülke darbecilerin eline geçmezdi” ifadelerini kullandı.
Oyunda “CIA Ortadoğu Masası” şefi Roosevelt’i canlandıran İreç Rad ise, “Musaddık, petrolü millileştirmekle ülkede önemli bir yer edinmişti. İngilizleri İran’dan kovdu. İngilizler de O’nu hedefe koydu” diyerek, Roosevelt’i şöyle anlattı: “CIA Şefi Roosevelt, İran kültürüne, gelenek ve siyasetine tamamen aşinaydı. ‘Postal’ adlı ilk darbe girişiminde başarılı olamayınca, Tahran’dan çıkarak, Mazendaran eyaletine bağlı Nuşehr kentine gitti. Aynı günlerde hapishanelerden bazı mahkumlar serbest bırakılarak Musaddık aleyhine sokak gösterileri düzenlendi. Bir dizi hazırlığın ardından Roosevelt, ‘Ajax Operasyonu’ için düğmeye bastı ve ikinci darbe gerçekleştirildi.”
1953 yılında İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi, emperyalistlerin isteği doğrultusunda Musaddık’ı görevden almaya çalışmış ne ki halkın isyanı üzerine ülkeyi terk etmek zorunda kalmıştı. Darbeden sonra ülkeye dönen Şah, ülkeyi “1979 Devrimi”ne kadar yönetmişti.
Hatırlanacağı gibi, “CIA”, darbedeki sorumluluğunu 2013’te “Ulusal Güvenlik Arşivi”nin internet sitesinde yayımlanan belgelerle kabul etmişti. Belgelerde, “Askeri darbe, ABD dış siyasetinin bir parçası olarak, CIA yönetiminde gerçekleştirildi” deniyordu.
Gazete Vatan - 22.08.2016, Pazartesi
