30.05.2018 / Yalnızca Çocuklara Açılan Kapı: Sirkhane
Mardin’de 2011 yılında, farklı kültürlerden çocukları bir araya getirmek için “Sirkhane” adıyla bir sirk okulu kuruldu. Tek seferlik festival için kurulan “Sirkhane”, 2014’te “Her Yerde Sanat Derneği” adını aldı. “Sirkhane”de çocuklara jonglörlük, akrobasi, tahta bacak gibi eğitimlerin yanı sıra resim, fotoğraf, Türkçe gibi dersler de veriliyor. Derneğin kurucusu Pınar Demiral, çocukların bu eğitimlerle kendilerine olan güveninin arttığını belirtti.
Mardin’deki tarihi hanlardan birinden uzun bacaklı çocukların gülüşleri yükseliyor ve bütün Mardin’e yayılıyor. Suriye’den, Irak’tan ve Mardin’in köylerinden gelen çocuklar. “Her Yerde Sanat Derneği”nin sosyal sirk okulu “Sirkhane”de, nereden geldiğin önemli değil. Sadece çocuk olmak yeterli…
“Her Yerde Sanat Derneği”, 2014 yılında Pınar Demiral ve arkadaşları tarafından çocuklar için sürdürülebilir ve yaşamlarına dokunabilecek çalışmalar yürütmek amacıyla kuruldu. Mardin’de tek seferlik bir festival fikrinden yola çıkılarak kurulan dernek, farklı kültürlerden çocukları bir araya getirdi. Burada sanatın ortak dil olduğu eğlenceli bir yaşam anlayışı hüküm sürüyor. Eğitmenler sosyal sirki, pedagojik bir yöntem olarak kullanıyor. “Sirkhane”de jonglörlük, akrobasi, tahta bacak gibi eğitimlerin yanı sıra resim, fotoğraf, Türkçe gibi dersler de veriliyor.
Mardinli Çocuklar “Sirkhane” İle Gülüyor
Portekiz’de sinema ve fotoğraf alanında çalışırken Mardin’de yaptığı bir projeden sonra buraya yerleşen derneğin kurucularından Pınar Demiral, Türkiye’nin ilk ve tek sosyal sirk okulu “Sirkhane”yi Mardin’de 2011 yılında açtı. “Sirkhane”, daha sonra “Her Yerde Sanat Derneği” adını alarak kurumsallaştı, gönüllülük esasına dayanan bir sosyal sorumluluk projesine dönüştü. Hem Mardinli çocuklarla hem de Suriye ve Irak’tan gelen mülteci çocuklarla birlikte çalışıyorlar. Dernek kurulduğundan bu yana binlerce çocuk, “Sirkhane”nin düzenlediği festivallerde Mardin sokaklarını renklendiriyor. “Sirkhane”nin hikayesini derneğin kurucusu Pınar Demiral ile konuştuk.
Pınar Demiral, “Sirkhane” projesinin bir defalık festival fikrinden ortaya çıktığını anlattı: “Çocukların tek seferlik bir festivalin ötesinde ihtiyaçları olduğunu fark ettik ve onların güzel enerjisi bizi burada kalıcı bir sosyal sirk okulu kurma fikrine yöneltti. Biri fotoğrafçı biri ressam diğeri de şimdi dernek başkanlığını yapan arkadaşım Serdal Adam ile farklı alanlarda çalışmalarımız vardı. Aynı kafada ve aynı bakış açısında olduğumuzu hissettikten sonra dedik ki bunu artık kurumsallaştırmamız gerekiyor. Hızlı bir şekilde hemen tüzüğümüzü hazırladık. Felsefemiz belliydi zaten: Dezavantajlı çocuk ve gençler için uzun vadede sürdürülebilir, yaşamlarına dokunabilecek ve değiştirecek, onları etkileyebilecek çalışmalar yapmak. Bunun için de dönem, yer, etnik, dil, din hiç önemli değil sadece sanat her yerde olsun diyerek yola çıktık. ‘Her Yerde Sanat Derneği’ işte bu motivasyonla kuruldu ve 2014’ten bu yana Mardin’de tüm çocuklar için bir yaşam alanı olarak hizmet vermeye devam ediyor.”
Üç Dilde Ev Anlamına Geliyor
Sirk adı Kürtçe, Türkçe ve Arapça dillerinde ev anlamına gelen “hane” ile birleştirilmiş. Pınar Demiral, çocuklar kendini buraya ait hissetsin diye bu adı vermeyi tercih ettik diyor ve şöyle devam ediyor: “‘Her Yerde Sanat Derneği’ olarak ilk tabelayı astığımızda henüz merkezlerimizin adı ‘Sirkhane’ değildi. Konuşma içerisinde dernek diyorduk daha sonra bu adın yapılan işin yanında biraz soğuk kaldığını düşündük. Khane, xane, hane; farklı yazılsa da her üç dilde de aynı telafuz edilen ev anlamına gelen, güzel çağrışımlar yapan bu kelimeyi sirk ile birleştirince daha sıcak, eğlenceli, çocukların kendilerini ait hissettiği ‘Sirkhane’ oluşmuş oldu.”
Kendilerine Güvenleri Artıyor
“Sirkhane”de çocukların nasıl eğitim aldılarını merak ettik. Demiral, çocuklara verilen eğitimi şu sözlerle anlattı: “Eğitim Sirkhanelerde yapılıyor. Mardin merkezde, İstasyon ve Nusaybin’de olan ‘Sirkhane’ merkezlerimiz ve gezici araçlarımız var. Merkezlere gelen çocuklar, gönüllü ve yerel eğitmenlerle birlikte akrobasi, hava akrobasisi, tahta bacak üzerinde yürüme, top çevirme, labut çevirme, jonglörlük (hokkabazlık) gibi sirkin bütün alanlarını çocuklar için oyunla birleştirerek, rekabetçi olmayan bir şekilde öğrenmelerini sağlıyoruz. Bunların yanı sıra çocuklar sanat atölyelerinde; resim, müzik, drama eğitimleri alıyor ve uygulama şansı buluyor. Bu yöntemin çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimlerinde karşılığı var. Yapamam dediklerini deneyerek yaptıklarını gören çocuklar hayatları boyunca kendilerine güveniyorlar. Sirk, örneğin tahta bacak üzerinde yürümeye başlayan ve başaran bir çocuğun toplum tarafından takdir görmesi, çalışmaları yaparken birbirlerine destek olmaları, güvenli ortamda risk almayı öğrenmeleri gibi birçok çocuğun sağlıklı gelişimine destek oluyor.”
Sirkhane Deyince Akla Hayvan Gelmesin
Pınar Demiral, “Sirkhane” deyince akla hayvan gelmesin diye önemle belirterek hayvanlarla yapılan eğlenceye karşı olduklarını dile getiriyor: “Sirkhane’nin hayvanlarla yapılan eğlence sirki ile alakası yok. ‘Sirkhane’nin temel aracı sosyal sirk ve sosyal sirk evrendeki herhangi bir varlığın salt eğlence için kullanılmasının, zulme uğramasının kesinlikle karşısında.”
“Bize Gelemeyen Çocuklara Biz Gidiyoruz”
“Sirkhane’ olarak belki bütün galaksiyi dolaşamayız ama elbette bütün Mardin’i gezici sirk aracımız ile dolaşabiliriz. Mardin kırsalında yaşayan çocukları sosyal sirkin büyülü dünyasıyla tanıştırıyoruz. Rengarenk resimlerle bezeli bu karavan, çocukların etkinliklere sınırlı erişiminin olduğu köylere sirkin müzik, dans ve drama sanatlarıyla harmanlandığı bir gösteri taşıyor.”
Aydınlık Gazetesi - 30.05.2018, Çarşamba (Müjde Oktay)
