31.10.2018 / ‘AKM’de Çalışmalar Durdu! 5 Aydır Çivi Bile Çakılmadı
Cumhuriyet döneminin simge yapılarından olan ve 5 ay önce tamamen yıkılan “Atatürk Kültür Merkezi”nin yerine yapılacak yeni binanın inşaatına, ekonomik nedenlerle başlanamadığı iddia ediliyor. 2019’un ilk çeyreğinde açılması planlanan yeni binanın inşaatı için 5 aydır belediyeye ruhsat başvurusu bile yapılmadı.
“İstanbul Taksim”de 1969 yılında açılan tescilli kültür varlığı “Atatürk Kültür Merkezi” (AKM), 2008 yılında depreme dayanıklı olmadığı gerekçesiyle güçlendirme çalışması yapmak üzere kapandı.
Kaderine terk edilen ve kullanılamaz hale getirilen “AKM”de başlayan güçlendirme ve restorasyon çalışmalarından vazgeçilerek tartışmalı şekilde yıkım kararı alındı. Yıkım kararı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2017 yılında açıklandı. “AKM”nin yerine yapılacak yeni binanın tanıtımını yapan Erdoğan, 2019 yılının sonuna kadar yeni opera binasının İstanbul’a kazandırılacağını duyurdu.
Ruhsat Başvurusu Yok, Proje de Değiştirildi
“Beyoğlu Belediyesi” tarafından 13 Şubat 2018 tarihinde “yapı yıkım izin belgesi” verilerek “AKM”nin yıkımına başlandı. 3 buçuk aylık çalışmanın sonunda “AKM” binası 30 Mayıs 2018 tarihinde tamamen yıkıldı. Alandaki enkaz kaldırıldı. Ancak 2019 yılı sona ermeden açılması hedeflenen yeni opera binası için bugüne kadar çivi bile çakılmadı.
Yıkımın üzerinden geçen 5 aya karşın “AKM”nin yerine yapılacak yeni opera binasının inşaatı için belediyeye ruhsat başvurusu dahi yapılmadığı iddia ediliyor. “İstanbul 2 Numaralı Koruma Kurulu”nun onay verdiği avan (ön) projenin ardından yine kurulun onayına sunulması gereken uygulama projesinin hala kurula gönderilmediği öğrenildi. Edinilen bilgiye göre yeni opera binası projesinde ekonomik nedenlerle bazı değişiklikler de yapıldı. Maliyetin düşürülmesi için projeden bazı bölümlerin çıkarıldığı, daha ucuz malzeme kullanımı için projenin değiştirildiği öğrenildi.
Simgesel Bir Yapı Olduğu İçin Yıkıldı
“Mimarlar Odası” Başkanı Eyüp Muhcu, “AKM”nin “Cumhuriyet” döneminin simgelerinden, modern mimarlığın önemli örneklerinden çok önemli bir anıtsal yapı olduğuna dikkat çekerek “AKM tam da bu özellikleri nedeniyle yıkıldı. Ulusal ve uluslararası koruma mevzuatı çerçevesinde binanın aslına uygun olarak restore edilmesi gerekiyordu. Buna rağmen ideolojik bir bakışla cumhuriyetin simgesel değeri ortadan kaldırıldı” dedi.
Ekonomik Kriz Bahane Ediliyor
Muhcu, “AKM”nin hukuka aykırı şekilde yıkıldığını, aradan geçen sürede yerine yapılacak yeni bina ile ilgili uygulama projesi çizimlerinin koruma kuruluna, belediyeye ve ilgili kurumların onayına sunulup ruhsat alınması gerektiğini ancak bu işlemlerin yapılmadığını vurguladı. Uygulama projesinin hala onaylanmamış olmasının dikkat çekici olduğunu ifade eden Muhcu “Kaynak yetersizliği gerekçesi ile projenin uygulanması ile ilgili sürecin durdurulduğu anlaşılıyor. ‘AKM’nin aslına uygun restorasyonu için devlet bir kuruş dahi vermeden sponsorluk yöntemi ile bu bina tamamlanabilirdi. Yerine yapılması düşünülen binanın bütün ödeneğinin hazineden karşılanması öngörüldü. Gelinen noktada kriz de bir bahane haline geldi. Bina ile ilgili uygulama ve yapım süreçleri durdu” diye konuştu.
“AKM”yi Unutulmaya Bıraktılar
Muhcu, şöyle devam etti: “2019’un ilk çeyreğinde bitecek dediler ama daha çivi bile çakılmadı. ‘AKM’ ile ilgili başından beri bir samimiyet sorunu vardı. O simgesel binayı yıkmak için yeni proje bahane olarak kullanıldı. Samimi olsalar inşaat bugün önemli bir aşamaya gelmiş olurdu. Şimdi krizi bahane ederek daha çok ticari fonksiyonlar içeren bir projeye dönüştürülebilme riski var. ‘AKM’yi resmen unutulmaya bıraktılar. ‘AKM’ hala aslına uygun olarak restore edilebilir bunun için kaynak bulunabilir.”
1970 Yılında Yandı
1969 yılında “Devlet Opera ve Balesi” ile “Devlet Tiyatroları”nın eserlerini icra etmesi amacıyla açılan “AKM”, 1970 yılında büyük bir yangın geçirdi. Tekrar onarılarak 1977 yılında faaliyet göstermeye başladı ve “Atatürk Kültür Merkezi” adını aldı. Sayısız opera-bale, tiyatro gösterilerine ve uluslararası festivallere ev sahipliği yapan “AKM” 2008’de kapılarını kapadı. Restorasyon süreci tartışmalı şekilde yıkım kararı ile sonuçlandı. Yeni binanın mimarlığını “AKM”nin ilk binasının mimarı Hayati Tabanlıoğlu’nun oğlu Murat Tabanlıoğlu üstlenmiş durumda.
Sözcü Gazetesi - 31.10.2018, Çarşamba (Özlem Güvemli)
