20.03.2015 / Soner Yalçın - Politik Mizah

     Mi­zah ta­ri­hi­miz “san­sü­r” ta­ri­hi­miz­dir…

 

 

     Nas­red­din Ho­ca ve Ka­ra­gö­z’'ün to­run­la­rı­nın çok kök­lü bir mi­zah ta­ri­hi var…

 

     “Di­yo­jen”, “Ha­yal”, “Çay­lak”, “Di­ken”… Çok ke­sin­ti­li ve uzun ara­lık­lar­la çık­sa­lar da iri­li ufak­lı on­lar­ca mi­zah der­gi­si II. Abdülha­mi­t’­in san­sü­rüy­le sa­vaş ve­re­rek ayak­ta kal­dı.

 

     “Ak­ba­ba” ka­dar uzun sü­re­li çı­kan der­gi­miz var mı?

 

     Aziz Ne­sin­le­r’'in “Mar­ko­pa­şa­”sı ha­la dil­le­re des­tan…

 

     Yet­miş­li yıl­lar­da baş­la­yan ve dün­ya ça­pın­da ti­raj ya­pan “Gır­gı­r’"ı ve her ka­pa­ğın­da­ki Özal ka­ri­ka­tür­le­ri­ni unut­mak müm­kün mü?

 

     İçi­miz­de; “Gır­gı­r”dan ye­ti­şen “Le­ma­n”ı, “Pen­gu­en”­i, “Uy­ku­su­z”u ka­pış ka­pış al­ma­mış/sev­me­miş ve her haf­ta kapa­ğı­na ba­kıp “he­lal ol­su­n” de­me­miş bir kim­se var mı?

 

     Bi­zim yaş­ta­ki­ler Hal­dun Ta­ne­r’in “De­ve­ku­şu Ka­ba­re­si”ni ölün­ce­ye ka­dar unu­ta­bi­lir mi?

 

     Ze­ki-Me­tin iki­li­si­nin Er­ba­kan-De­mi­rel-Ece­vit tak­lit­le­ri 1980 son­ra­sı Tür­ki­ye­si’n­de en çok sa­tı­lan vi­de­o ka­set­le­rin ba­şın­day­dı.

 

     Ya Rı­fat Il­ga­z’­ın ölüm­süz ese­ri “Ha­ba­bam Sı­nı­fı”nı sey­ret­me­ye­ni­niz var mı?

 

     “Ola­cak O Ka­dar” prog­ra­mın­da Le­vent Kır­ca’nın po­li­tik taş­la­ma­la­rı unu­tu­la­bi­lir mi?

 

     “Ge­zi”y­le gör­dük ki, top­lum­da çok kes­kin ze­ki bir “mi­za­h” var…

 

     Ama… Ar­tık bu si­ya­si mi­zah ek­ran­lar­da ve si­ne­ma sa­lon­la­rın­da yok…

 

     Ka­sım­pa­şa­lı kor­ku­tu­yor…

 

     AB­D’­den Far­kı­mız

 

     Bu­gün…

 

     Bir­bi­rin­den ye­te­nek­li çok se­vi­len “mi­zah­çı­” ya­zar­la­rı­mız-sa­nat­çı­la­rı­mız var.

 

     “Av­ru­pa Ya­ka­sı/Ya­lan Dün­ya”… “Gül­dür Gül­dür”… “Ley­la ile Mec­nun”… “Çok Gü­zel Ha­re­ket­ler Bun­lar”… “Kardeş Pa­yı”… vd.

 

     Birçok di­zi­de mil­yon­la­rın sev­gi­li­si ol­muş “de­ha­” dü­ze­yin­de genç sa­nat­çı­la­rı­mız-ya­zar­la­rı­mız var…

 

     Ama hiç­bi­ri “si­ya­si mi­za­h” yap­mı­yor/ya­pa­mı­yor! Or­ta­lık “Re­cep İve­di­k” mi­za­hı­na terk edil­miş du­rum­da…

 

     Cem Yıl­ma­z’­ın ye­te­ne­ği­ne kim laf ede­bi­lir?

 

     Ata De­mi­rer ka­dar kim se­vim­li?

 

     Fa­kat… Hiç kim­se mi­za­hıy­la “si­ya­se­te­” do­ku­na­mı­yor…

 

     Oy­sa… Ame­ri­ka te­le­viz­yon­la­rı her ak­şam po­li­tik taş­la­ma­nın dün­ya ça­pın­da star­la­rıy­la do­lu…

 

     “Irak Sa­va­şı”n­da Baş­kan Bus­h’'a ek­ran­dan “kan içi­ci­” di­yen John Ste­wart... Her prog­ra­mı en cid­di ga­ze­te­ler­de da­hi gü­nün ko­nu­su olu­yor…

 

     Co­nan O’B­ri­an ar­tık dün­ya yıl­dı­zı… İş­te fır­sa­tı ka­çır­ma­dı Kü­ba’ya git­ti ve Kü­ba so­kak­la­rın­da­ki eğ­len­ce­li şo­vuy­la dün­ya­yı eğ­len­dir­di…

 

     Jay Le­no… Da­vid Let­ter­man… Her ya­şın her ku­şa­ğın şov­men­le­ri her ak­şam Ame­ri­ka te­le­viz­yon­la­rın­da si­ya­si taşlama ya­pı­yor…

 

     Ne ol­du da bu de­re­ce kor­kak ol­duk biz?

 

     Ta­a se­kiz asır ön­ce­sin­den Ti­mu­r’'un za­lim­li­ği­ne kar­şı Nas­red­din Ho­ca’nın Ana­do­lu ze­ka­sı­nı fel­se­fe­si­ni akıl derinliğini gös­te­ren yüz­ler­ce fık­ra­sı var eli­miz­de… Nas­red­din Ho­ca, Ti­mu­r’'la dal­ga­sı­nı geç­ti ama, Nas­red­din Ho­ca’nın to­run­la­rı bu­gün ek­ran­lar­da/si­ne­ma­lar­da ye­ni pa­di­şah­la­ra dik­ta­tör­le­re kar­şı “tek la­f” söy­le­ye­mi­yor!

 

     II. Ab­dül­ha­mi­t’'in yo­ğun san­sür dö­nem­le­ri da­hil bu top­rak­lar­da hiç­bir za­man “si­ya­si mi­za­h” bu­gün ol­du­ğu ka­dar sus­tu­rul­ma­dı…

 

     Oy­sa…

 

     Mi­zah top­lum­la­rın kur­ta­rı­cı­sıdır.

 

     Mi­zah cid­di bir şe­y­dir. Cid­di bir söz et­me­nin yo­lu­dur.

 

     Mi­za­hın sus­ma­sı bir hal­kın eli­nin ko­lu­nun bağ­lan­ma­sı de­mek­tir.

 

     Evet…  Ge­niş kit­le­le­re ula­şan çok ba­şa­rı­lı ko­me­di film­le­ri­miz var.

 

     Evet…  Ba­şa­rı­lı yö­net­men ve oyun­cu­la­rı­mız var.

 

     An­cak…  Ba­şa­rı­la­rı­na kar­şın mi­zah­la­rı­nı si­ya­se­tin dı­şın­da tut­ma­ya gay­ret gös­ter­dik­le­ri­ne şa­hit olu­yo­ruz.

 

     Bu­gün­ler­de gö­zü­nü dün­ya­ya açan bir ne­sil, si­ya­si zü­bük­ler ile dal­ga ge­çi­le­bi­le­ce­ği­ne şa­hit ola­mı­yor…

 

     Ek­ran­la­rı­mız­da ve si­ne­ma­mız­da “si­ya­set­siz mi­za­h” sa­ye­sin­de de­rin bir ses­siz­lik ha­kim… Ne ya­zık…

 

     Ge­zi Ku­şa­ğı

 

     “OHA” (Of­lu Ho­ca­yı Ara­mak)…

 

     Genç yö­net­men Le­vent So­yars­la­n’ın fil­mi…

 

     “An­tal­ya Film Fes­ti­va­li”n­de iki ay­rı dal­da “Al­tın Por­ta­kal Ödü­lü” al­dı.

 

     Bu çok se­vin­di­ri­ci ve tak­dir edi­le­cek bir ge­liş­me; çün­kü Le­vent So­yars­lan “po­li­tik mi­za­h” ya­pı­yor…

 

     Ve “OHA” fil­mi, 20 Mar­t’ta gös­te­ri­me gi­ri­yor.

 

     Le­vent So­yars­lan tam da “Ge­zi”de ta­nı­dı­ğı­mız ze­ka do­lu si­ya­si mi­za­hın fil­mi­ni çek­ti!

 

     An­cak… Genç yö­net­me­nin ba­şı be­la­da…

 

     Tür­ki­ye’de “si­ya­si mi­za­h” med­ya­ya bü­yük kor­ku ve­ri­yor. Ta­nı­tıl­mı­yor…

 

     Yet­mez­miş gi­bi, ki­mi si­ne­ma sa­lon­la­rı fil­mi oy­nat­mak is­te­mi­yor!

 

     Ay­nı… “Me­nek­şe’den Önce­” bel­ge­sel fil­min­de bi­zim ba­şı­mı­za ge­len şim­di “OHA” fil­mi­ne tez­gah­la­nı­yor.

 

     70 kop­ya­sı olan film, 25 si­ne­ma sa­lo­nu­nu zor bul­du. Bi­ri­le­ri yi­ne o ma­lum san­sü­rü­nü uy­gu­la­tı­yor.

 

     Ba­kı­nız…  Bu film­le­rin ya­şa­ya­bil­me­si ve de­va­mı­nın çe­ki­le­bil­me­si, si­ne­ma sa­lon­la­rın­da uzun sü­re kal­ma­sı siz­le­re bağ­lı. Yı­kın bu kor­ku­yu!

 

     As­lın­da…

 

     Le­vent So­yars­lan meş­hur bir si­ne­ma­cı ba­ba­nın oğ­lu…

 

     Ba­ba­sı “Özen Fil­m”in sa­hi­bi Meh­met So­yars­lan. Kaç gö­bek si­ne­ma­cı­lar; Os­man Sir­man, Meh­met Ra­uf Bey…

 

     “Ye­şil­ça­m”­ın en kök­lü is­mi “Özen Fil­m”in ku­ru­luş ta­ri­hi 1941...

 

     Bi­li­yor­su­nuz; son yıl­lar­da “Özen Film”, “Re­cep İve­dik” film­le­riy­le meş­hur! Le­vent So­yars­lan ba­sı­na yap­tı­ğı açıklama­da, “Re­cep İve­di­k”­in dü­şük ze­ka­sın­dan utan­dı­ğı­nı di­le ge­tir­di…

 

     Evet…

 

     Le­vent So­yars­lan is­te­sey­di “Re­cep İve­dik” gi­bi film­ler çe­kip mil­yon do­lar­lar ka­za­na­bi­lir­di.

 

     Ama iş­te… İçi­miz­den ba­zı­la­rı sus­mu­yor/su­sa­mı­yor…

 

     Kar­şı çı­kı­yor… Mey­dan oku­yor…

 

     Va­rı­nı yo­ğu­nu bi­ri­ki­mi­ni is­tik­ba­li­ni her şe­yi­ni ris­ke edip; bü­tün sus­kun­luk­la­ra kar­şın ce­sur­ca film çe­ki­yor.

 

     Evet, ye­ni genç yö­net­men­ler ge­li­yor; “Ge­zi Ku­şa­ğı”…

 

     Le­vent So­yars­lan “i­na­dı­n” fil­mi­ni çe­ki­yor.

 

     “OHA” fil­mi; do­ğa­yı ve şe­hir­le­ri­mi­zi pa­ram­par­ça eden -“A­li Bal­ta­oğ­lu­” gi­bi- mü­te­ah­hit­le­re mey­dan oku­yor.

 

     Do­ğa ve in­san yok edi­lir­ken “Ge­zi” na­sıl sus­ma­mış ise Le­vent So­yars­lan da sus­mu­yor. Gü­lü­nen acı bir çığ­lık yüksel­ti­yor…

 

     Za­ten… Mi­za­hın kay­na­ğı hü­zün de­ğil mi­dir?

     Sözcü Gazetesi - 20.03.2015, Cuma