06.01.2016 / Şefik Kahramankaptan - Eyvah! Ya Bale de Bestelemeye Başlarsa!

     Program değişmezse Selman Ada ve Tarık Günersel “tek Türk besteci” uygulamasıyla ortalama kaç para kazanacak? “Teftiş Kurulu” ve “Müsteşar Yardımcılığı” nasıl top çevirdi? Rengim Gökmen’in kazandığı mahkeme kararı ne zaman uygulanacak?

     Bu sayfada “2015 Kasım Sayısı”nda yer alan “Operadaki Nalıncı Keseri” başlıklı yazım, opera camiasında hayli yankı uyandırdı... Arayanlar, mesaj gönderenler, teşekkür edenler gırla gitti. “Devlet Opera ve Balesi” Genel Müdür Vekili besteci İ. Selman Ada’nın, 2015-16 sezon programında, opera alanında kendinden başka hiçbir Türk bestecisine yaşam hakkı tanımadığını yazmış, toplam 6 sahnede Ada’nın hangi eserlerinin programa alındığını listelemiştim. Bu yazının yayımından sonra bazı günlük gazeteler listeyi kullanarak haber yaptı.

     Kimseden çıt çıkmadı! Yazının kamuya mal olması karşısında teşekkür edenlerin de, herhangi bir açık tepki gösterdiklerini, yazıp çizdiklerini duymadım. Ama meğer vicdan sahibi bir opera solistinin yüreği iyice kabarmış, tutmuş “Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı”na şikayette bulunmuş! Ne mi olmuş?

     Gelsin Telif Paraları!

     Bunu anlatmadan önce, 2015-16 sezonunda, Genel Müdür Vekili İ. Selman Ada’nın tüm müdürlüklere dağıttığı, başta “Ali Baba § 40” (Haramiler) olmak üzere, “opera” türüne sokulan bestelerinin, ortalama bilet satış fiyatı üzerinden kendisine getirmesi beklenen gelire bir bakalım:

     “İstanbul Devlet Opera ve Balesi”nde “Başka Bir Dünya”:

     Ortalama bilet fiyatı 35.00 TL.

     11 temsilde gişe geliri 192.000 TL.

     Genel Müdür V. Selman Ada’ya ödenecek %60 telif 115.500 TL.

     “Ankara Devlet Opera ve Balesi”nde “Ali Baba & 40”:

     Ortalama bilet fiyatı 26.00 TL.

     17 temsilde gişe geliri 243.000 TL.

     Genel Müdür V. Selman Ada’ya ödenecek %60 telif 145.800 TL.

     “İzmir Devlet Opera ve Balesi”nde “Mavi Nokta”:

     Ortalama bilet fiyatı 45.00 TL.

     4 temsilde gişe geliri 108.000 TL.

     Genel Müdür Selman Ada’ya ödenecek %60 telif 64.000 TL.

     “Mersin Devlet Opera ve Balesi”nde “Ali Baba § 40” ve “Mavi Nokta”:

     Ortalama bilet fiyatı 25.00 TL.

     Gişe geliri 206.250 TL.

     12+3 temsilde Genel Müdür V. Selman Ada’ya ödenecek %60 telif 123.750 TL.

     “Antalya Devlet Opera ve Balesi”nde “Ali Baba & 40”:

     Ortalama bilet fiyatı 17.50 TL.

     16 temsilde gişe geliri 238.000 TL.

     Genel Müdür V. Selman Ada’ya ödenecek %60 telif 142.800 TL.

     “Samsun Devlet Opera ve Balesi”nde “Aşk-ı Memnu”:

     Ortalama bilet fiyatı 22.50 TL.

     8 temsilde gişe geliri 90.000 TL.

     Genel Müdür Selman Ada’ya ödenecek %60 telif 54.000 TL.

     2015-2016 sanat sezonunda programlanan, bir kısmı yapılmış bu temsillerin tümü gerçekleştiğinde besteci Genel Müdür Vekili Selman Ada’nın Türkiye’deki opera müdürlüklerinde sahnelenecek 71 temsil için toplam geliri yaklaşık 645.350 TL’yi bulacak. Bu eserlerin librettisti Tarık Günersel’in geliri ise 322.675 TL. dolayında olacak.

     Duyanlar bu durumu bir “etik sorunu” olarak nitelendiriyor. “Kendin pişir kendin ye” benzetmesi yapılıyor. İşin ilginç yanı “Kültür ve Turizm Bakanlığı”nın da bu duruma, “küçük manevra” ve “anlamazlıktan gelme”lerle arka çıkması. Nasıl mı?

     Teftiş Değil, Bürokrat Beyanı!

     Bir opera solisti, “Teftiş Kurulu Başkanlığı”na dilekçe vererek durumu anlatıyor ve şikayette bulunuyor. Teftiş Kurulu Başkanı Asım Keser, kendisini görüşmek üzere Ankara’ya davet ediyor.

     Ancak daveti yaptığı gün makamında bulunmuyor ve seyahatte olduğu bilgisi veriliyor şikayetçiye...

     Şikayetçinin telefonla yaptığı tüm aramalarda sekreteryası, değişik gerekçelerle bağlantı kurmuyor!

     Bunun üzerine şikayetçi, “Başbakanlık İletişim Merkezi” (BİMER)’e şikayetini e-posta yoluyla tekrarlıyor!

     Bir müddet sonra “Teftiş Kurulu” Başkanı Asım Keser imzasıyla şikayetçiye gelen cevap, “küçük manevra” ve “anlamazlıktan gelme”nin nasıl yapıldığını açık seçik ortaya koyuyor.

     Konu “Bakanlık Makamı”na arzedilmiş, alınan cevap aynen naklediliyor: “İlgili müsteşar yardımcısından bilgi alınması doğ. işlem yap. ltf.”

     İlgili müsteşar yardımcısı kim? Kuruluş yasası gereği özerkliğe sahip “DOBGM” kime bağlı? Bu özerkliği, tüm mal varlığına el koyup operayı, baleyi “mülga” hale getirmek üzere “TÜSAK” taslağını hazırlayan, “Sanatçı yasa işinden anlamaz, biz hukukçular anlarız” görüşünün sahibi Nihat Gül.

     Şikayetçi, hangi dönemin incelenmesini istiyor? İnternette ve basılı olarak yayımlanmış “2015-16 Sezonu”nun. Peki, müsteşar yardımcısı Nihat Gül nasıl görüş bildirmiş? “Teftiş Kurulu Başkanı”nın şikayetçiye gönderdiği cevap yazısında aynen şöyle deniliyor:

     “Müsteşar Yardımcılığı tarafından Başkanlığımıza gönderilen yazıda, konuyla ilgili ‘Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü’nden alınan belgelerin incelenmesi üzerine son beş yılda tüm müdürlüklerde sahnelenen eser sayıları baz alınarak Genel Müdür Vekili Selman Ada’nın eserlerinin sahnelenmesinde önceki yıllara göre herhangi bir artışın görülmediği belirtildiğinden ilgi (a) dilekçenizde belirtilen hususlarla ilgili olarak Başkanlığımızca ayrıca herhangi bir işlem yapılmamıştır.”

     Şikayetçi bu sezondaki durumu ortaya koyarken, müsteşar yardımcısı “son beş yıl”a bakıyor ve “herhangi bir artış görülmemiştir” yargısına varıyor. Son beş yıl derken, acaba geriye saymaya hangi yıldan başladı?

     Teftiş Kurulu Başkanı da, posta güvercini gibi bu yanıtı şikayetçiye naklediyor!

     Genel Müdür Vekili ya bale müzikleri de bestelemeye başlar, bunları da telif kurulundan süratle geçirtip programa koyarsa? Olmaz olmaz demeyin! Şakayla karışık “Ali Baba'nın Çiftliği” nitelendirmesi boşuna yapılmıyor herhalde!

     Bakanlığa Yargı Kararına Uy İhtarı

     Diğer yandan, asaleten atanmış “Devlet Opera ve Balesi” Genel Müdürü iken Bakanlıkça görevden alınan Rengim Gökmen’in, hukuk savaşımı da devam ediyor.

     Ayrıntı ve rakamlarla kafanızı şişirmek istemem. İşin özeti şu:

     Rengim Gökmen, “DOB Genel Müdürlüğü”nden alınması ve “Strateji Geliştirme”ye atanmasına karşı idari yargıda “iptal” davası açtı. Bu dava 2015 Temmuz ayında mahkemenin talebi kabul etmesi ve “göreve iade” kararı almasıyla sonuçlandı.

     Buna karşı Bakanlık, bu mahkeme kararının etrafından dolaşarak Gökmen’i göreve iade etmek yerine Bakanlık müşavirliğine atadı!

     Gökmen bu kez bunun yürütmesinin durdurulması ve iptali için yeni bir dava açtı. Bu satırların yazıldığı 27 Aralık günü, bu davayı da kazanmış durumdaydı.

     “11. İdare Mahkemesi”, kararında “Anayasa” ve yasa maddelerini, idarenin mahkeme kararlarına uymak yükümlülüğünü anımsatıyor ve yapılanın “hukuka aykırılığının açık olduğunu” belirtiyor. Bu karar, Rengim Gökmen’e tebliğ edildi. Bakanlığa da, kendisine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde uygulamak düşüyor. Yani 2016’nın Ocak ayı içinde...

     Bakalım “Kültür Bakanı”, mahkeme kararını da görüş bildirmesi için gene müsteşar yardımcısına mı gönderecek?

     “Adalet ve Kalkınma Partisi”nin “Kültür Bakanı” bu olayda “adalet” ve “hukuk” anlayışını nasıl sergileyecek? Genel Müdür Vekili’nin sadece kendi operalarını sahneleterek giriştiği “kalkınma hamlesi”ni anlamazlıktan geldiği gibi mi davranmaya çalışacak?

     http://www.sanattanyansimalar.com sitesinden alınmıştır. -  06.01.2015, Çarşamba