01.09.1963 / Walter Georgii - Piyanocuya Öğütler: ‘‘Koşucular’’ın Kulağına Küpe

     J. Ph. Rameau (1) şunları yazmıştır: “Çok yavaş bir tempoyla çalarak günah işlemenin çok hızlı bir tempoyla çalarak günah işlemekten genellikle daha iyi olduğunu aklınızdan çıkarmayın.” Ph. E. Bach’a göre de (2) tempoyu “bilhassa en küçük değerli notalara ve figürlere göre tayin etmek” lazımdır. J. S. Bach’ın “İtalyan Konçertosu”nun görkemli çalınması gereken, fakat hızlı olmayan birinci bölümünde en küçük değerli notalar otuzikiliktir. Amatör ve hatta sağda solda konser veren profesyonel piyanocuların pek çoğunun bu bölümü aşırı derecede hızlı çalması ya da en başta hızlı çalması şaşılacak bir şeydir. Eğer başladıkları tempoda devam etseler, daha sonra karşılarına çıkacak olan iki otuzikilik ve bir onaltılıktan kurulu köşeli ritm (Örnek: a) ya birbirine bulaşıp gidecek ya da onaltılık triyole haline gelecek. Bundan kaçınmak için “Quasi Solo”nun başladığı yerde (30. ölçü) çoğu zaman belirli şekilde ağırlaşılır. Oysaki barok müzikte böyle birşey yapılamaz; hele tutti ile solo etkisinin bütün bölüm boyunca birbirini kovaladığı düşünülürse bu ağırlaşmayı kabul etmemize hiç imkan kalmaz. Gereğinden daha çabuk tempo, bunun dışında, onbeşinci ile yirminci ölçüler arasında orijinal artikülasyonun (1. ve 5. onaltılıklar üzerindeki noktalar, Örnek: b) uygulanamamasına da sebep olur. Aynı şeyi son bölümde dokuzuncu ile onbirinci ölçüler arasındaki pasaj için de söyleyebiliriz (Örnek: c); burada sadece 4. ve 8. sekizlikleri noktalı çalmak yetmez, 3. ve 7. notaları da bir parça kısa kesmek gerekir. Ben size şu metronom sayılarını salık verebilirim: Birinci bölümde dörtlükler 92, son bölümde ikilikler 100. Değerli Bach uzmanı H. Keller (3) birinci bölümde sekizlikleri 168, son bölümde ikilikleri 96 MM olarak kabul ediyor.

     ________________________________________

     (1) Jean Philipp Rameau: “Nouvelles Suites de Pièces de Clavecin - 1728; yeni baskı: Kassel 1958 / Rameau’nun bütün klavye eserleri - bir cilt)

     (2) Karl Philipp Emanuel Bach: “Versuch über die wahre art, das clavier zu spielen - 1753; yeni baskı: Leipzig - 1957”

     (3) Hermann Keller: “Die Klavierwerke Bachs; Leipzig - 1950”

     ____________________________________

     Aylık olarak yayınlanan “Opus Dergisi”nin 1. Yıl 12. Sayı ile Eylül 1963 tarihinde basılan nüshasının 14. sayfasından alınmıştır.