04.02.2018 / Hayati Asılyazıcı - Dünyaya Piyanoyla İz Bıraktı

     Dünyaca ünü piyano virtüözümüz İdil Biret hakkında Dominique Xardel’in yazdığı “Dünya Sahnelerinde Bir Türk Piyanisti” başlıklı kitabı Fransızca, İngilizce, Almanca ve Türkçe’den sonra Rusça olarak da yayımlandı. Kitabın Rusça baskısı, değerli sanatçımız İdil Biret’e Eskişehir’de düzenlenen “Sanat Yaşamında 70. Yıl Konseri”nde sunuldu.

     Kitabı Rusça’ya çeviren Gertruda Kimeklis ile redaksiyonunu yapan pedagog-piyanist Amina Aygistova da Eskişehirde’ki konserine katıldı. Kitap, “Rahmaninov Müzesi” Müdürü Aleksandr Yermakov tarafından Tambov’da bastırıldı. Yermakov bu konsere de video mesajla içtenlikli bir mesaj gönderdi. Kitabın redaksiyonunu yapan Amina Aygistova, Türk olarak Mustafa Kemal Atatürk, Nazım Hikmet’den sonra Rusya’da akla gelen ilk ismin İdil Biret olduğunu söyledi.

     “70. Yıl Konseri”ne Rusya Federasyonu Büyükelçisi Aleksey Yerhov da İdil Biret’e gönderdiği mesajla kendisini kutladı. Şef Ender Sakpınar’ın okuduğu mesajda şu sözler yer aldı:

     İlham Dolu Konser

     “Bugün, İdil Biret’in 70. Sanat Yılı nedeniyle düzenlenen konsere katılan konukları ve bu tören gecesine vesile olan İdil Biret’i selamlamaktan büyük bir memnuniyet duymaktayım. Bütün dünyada hak ettiği saygıyı kazanan Sayın İdil Biret’i, büyük Rus bestecisi Rahmaninov’un sanatının yaygınlaşmasına büyük katkı yapan mümtaz bir Türk piyanisti olarak da biliyoruz. Sayın Biret; Rusya sizin sanatınızı çok eskiden beri bilmektedir. Sovyetler Birliği döneminden beri, uçsuz bucaksız Rusya’mızın birçok şehrine gelip konserler verdiniz. 2011 yılında ‘Rusya Federasyonu İstanbul Başkonsolosluğu’ tarafından düzenlenen ve sizin de jüri üyeliği yaptığınız “Rahmaninov Uluslararası Birinci Genç Piyanistler Yarışması”nı büyük bir memnuniyetle anımsıyorum. Fırsattan yararlanarak, daha bir ay kadar önce, meslektaşım Rusya Federasyonu Türkiye Büyükelçisi ve Rusya Federasyonu Kahramanı Sayın Karlov’u kaybedişimizin birinci yılında düzenlenen anma töreninde, elçiliğimizde verdiğiniz ilham dolu konseriniz için içten şükranlarımı sunarım. Profesyonel çalışmalarınızdaki 70. yıldönümünüzü kutlar, bundan sonraki çalışmalarınızda başarılar dilerim.”

     İlk Kültür Elçimiz

     Ünlü Rus Piyanisti Emil Yines, İdil Biret’i 14 yaşında Fransa’daki konserinde dinlediğinde çok beğendiğini söyler. Ve bir yıl sonra gelip yeniden konserinde dinleyeceğini sözlerine ekler. Ertesi yıl Emil Yines yine Fransa’dadır; konser bitiminde, “Sizi ülkemizde konserler vermek için Sovyetler Birliği’ne davet edeceğiz” der. Ertesi yıl “GOSKONSER”, İdil Biret’i 8 konser için davet eder. Biret, aynı zamanda “2. Dünya Savaşı”ndan sonra Sovyet Birliği’ne davet edilen ilk sanatçımız olur. Konserin ilkini 16 yaşında, Moskova’daki “Çaykovski Konser Salonu”nda verir. Büyük ilgi uyandırır, ünlü sanat insanları da dinlemiştir. Konserin bitiminde İdil Biret’e halk büyük ilgi gösterir. O derece ki bindiği otomobili konser izleyicisi omuzlara almak ister. Çeşitli kentlerdeki 8 konserini tamamlamadan, gördüğü olağanüstü ilgi nedeniyle 16 konsere çıkarılır programı. Ve Sovyetler Birliği döneminde, Rusya’daki bu etkinlikleri ve konserleri nedeniyle çok sevilen Türk sanatçısı olur.

     İdil Biret’in repertuvarı çok geniştir. 20 yaşında “Londra Senfoni Orkestrası” eşliğinde Rahmaninov’un “3. Piyano Konçertosu”nu büyük başarı ile yorumladı. Ardından ABD’ye davet edildi. “Chicago Senfoni Orkestrası” eşliğinde Rahmaninov’un “3. Piyano Konçertosu”nu orada da olağanüstü düzeyde seslendirdi. Konserin başlayacağı sırada Kennedy’nin öldürüldüğü haberi gelir. Konseri verip vermeyeceği konusu sorularak anons edilir. Hayır denilir ve İdil Biret Kennedy’nin öldürüldüğü gece Rahmaninov’un “3. Piyano Konçertosu”nu seslendirir.

     Ömür Boyu Üstün Başarılar

     “70. Sanat Yılı”nda kitabın basımını yapan “Rachmaninov Müzesi” müdürü Bay Alexander Ermakov’un İdil Biret’e gönderdiği tebrik ve teşekkür mesajı salondaki büyük ekranda gösterildiğinde büyük alkış aldı. İdil Biret’in Fransa (Buchet-Chastel), Almanya (Staccato Verlag) ve Türkiye’de (Can Yayınları) tarafindan yayınlanan “Dünya Sahnelerinde Bir Türk Piyanisti” kitabının Rusça çevirisisi geçen hafta Rusya’da yayınlandı (Rachmaninov Müzesi Y., Ivanovka).

     İdil Biret, dünyanın hemen hemen saygın bütün bestecilerini konser resitallerinde seslendirmekle ünlüdür. Ayrıca bu alanda yapmış olduğu çalışmalar örnek gösterilecek düzeydedir. İdil Biret, bütün bu bestecilerin büyük bir bölümünü CD’lerinde de değerlendirmiştir. Bugüne kadar Türkiye’de, Afrika, ABD, Avrupa ve bütün dünya ülkelerinde 120 çeşit CD’si satışa sunulmuştur. Benim araştırmalarıma göre bu, CD alanında rekor sayıda bir başarıdır. CD’ler arasında “Beethoven 8. Senfonisi”nin tümünün transcriptionu da yer aldı, böylece Beethoven dizisinin tümünü piyanoya uyarladı. “32. Sonat”ı ve diğer eserlerini CD’ye aktardı...

     Bach’ın bütün bestelerinin CD’sini yaptı. Chopen’in tüm bestelerini Polonya’da, Polonya orkestrası ve şefin yönetiminde CD’ye aktardı; Chopen’in büyük ödülünü ikinci kez kazanan tek piyanist oldu İdil Biret.

     Yeni konserini Eskişehir’de veren ünlü sanatçımıza “Eskişehir Büyükşehir Belediyesi” Başkanı Yılmaz Büyükerşen de şükranlarını bir plaketle sundu.

     Aydınlık Gazetesi - 04.02.2018, Pazar