01.10.1984 / Halil Bedii Yönetken - Yürük Ali Efe Türküsü (*)
Bu türkü, “İstiklal Savaşı” başlarında, ilk milli hareketler esnasında Aydın köylerinden Çine’de “Yürük Ali Efe” üzerine yakılmış bir zeybek-efe havasıdır. Türküde adı geçen “Dalma”, “Kuvayi Milliye” zamanında, Yürük Ali Efe’nin karargahı olan köyün adıdır. Yörük Ali Efe bu savaş esnasında halk arasından çıkmış, maiyetiyle beraber gönüllü olarak düşmana karşı çarpışmış, büyük yararlıklar göstermiş bir halk kahramanıdır.
Şu Dalman’dan geçtin mi?
Soğuk sular içtin mi?
Efelerin içinde
Yürük Ali’yi seçtin mi?
Hey gidinin efesi
Efelerin efesi.
________________
Cepkenimin kolları
Parıldıyor pulları
Yürük Ali geliyor
Açıl Aydın yolları
Efelerin efesi
________________
Şu Dalman’ın çeşmesi
Ne hoş olur içmesi
Yürük Ali’yi sorarsan
Efelerin efesi
Hey gidinin efesi
Efelerin efesi
“Yürük Ali Efe” türküsünün biraz farklı bir ezgi ile söylenen bir başka metni:
Dağları da oydular
İçine çete koydular
Yürük Ali’nin adını
Hazret-i Ali koydular
De gidinin efesi efesi
Aydın’dan gelir sesi
________________
Malgaç çayında durdum
Otuz düşman ben vurdum
Üçyüz çete ile ben
Aydın’ı düşmandan aldım
He gidinin efesi
Aydın’dan gelir sesi
Yürük Ali Efe, 1896’da Nazilli-Sultan Hisar’da, “Kavaklı Köyü”nde doğmuştur. “Sarı Tekeli” aşiretindendir. “Ayvaz Oğulları” lakabıyla anılırlar. Yunanlıların İzmir ve Aydın’ı işgali üzerine bir çete kurarak 1920’de 50 arkadaşı ile Aydın ve dolaylarında “Milli Mücadele”ye katılarak düşmanı hırpalamaya başlamıştır. Bir alaya yükseltilen kuvveti ile büyük yararlıkları dokunmuş, bunun üzerine alayına “57. Tümende 37. Yürük Ali Efe Alayı” adı verilmiştir. Kendisine “İstiklal Madalyası” ve “Milis Albaylığı” rütbesi verilmiştir. “İstiklal Savaşı”ndan sonra çiftçilik ve ticaretle uğraşmış, altısı erkek 9 evladı olmuştur.
(*) Rahmetli yazarımızın yayınlanmamış yazılarından…
_______________________________________
Aylık olarak yayınlanan “Orkestra Dergisi”nin 13. Yıl, 134. Sayı ile Ekim 1984 tarihinde basılan sayısının 40-42. sayfalarından alınmıştır.
