01.03.1965 / Ermukan Saydam - Neden Filarmoni Derneği?
Son yıllarda Ankara’nın müzik hayatındaki gelişme ve canlılık dikkati çekecek bir hale geldi.
Bu büyük gelişmenin ilk büyük adımı kentimizin bir konser salonuna kavuşması ile atılmıştır.
Bunu izleyen ikinci adım ise “Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası”nın, kısa denilebilecek bir süre içinde gelişerek, bugünkü seviyesine erişmesidir. Bu iki büyük adımın atılmasında yıllardan beri sessiz sedasız çalışan “Ankara Türk Filarmoni Derneği”nin büyük yardımları olmuştur. (Bakınız: Ankara Filarmoni; sayı 2, sayfa 6)
Bugün “Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası”nın olumlu ve programlı faaliyetinin yanı sıra Derneğimizin yepyeni bir zihniyet ve büyük bir enerji ile çalışması Ankara’nın müzik hayatını canlandıran ve geliştiren faktörlerden biridir.
29 Ocak 1965’de yapılan “Yıllık Genel Kurul Toplantısı”nda faaliyeti takdir ve tasvip ile karşılanan “Ankara Türk Filarmoni Derneği” yıldan yıla güçlenme ve o oranda faydalı olma imkanına sahip geleceği aydınlık bir dernektir. Ancak Derneğimizin karşılaştığı ciddi bir problemi burada müziksever, müzikçi ve yöneticilere duyurmak zorunluluğundayız:
Bütün dernekler gibi “Ankara Türk Filarmoni Derneği” de yaşamak için her şeyden önce gelire muhtaçtır. Pek mütevazi olan yıllık gelirimizin çok büyük bir kısmını, “Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası”nın yasasına uyularak, “Milli Eğitim Bakanlığı”nca Derneğimize tahsis edilen konserlerin ve kendi teşebbüsümüzle düzenlediğimiz konserlerin hasılatı teşkil etmektedir. Bu gelir kaynaklarımız tehlikelidir. Şöyle ki:
“Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası”nın kanununda mevcut “Orkestra amme hizmeti yapan dernekler yararına konser verir” maddesi ile ilgilenen her çeşit dernek bu konserlerden yararlanabilmek için birbirleri ile yarış halindedirler. Bunun sonucu derneğimize tahsis olunan konserler azalmakta ya da bu konserlerden bazıları konserden kısa bir süre önce yukarıdan getirilen emir ve direktiflerle elimizden alınmaktadır.
Yine bazı derneklerin yaptıkları teşebbüsler Derneğimizin programlarını bozmakta ve Derneği maddi ziyana sokmaktadır. Mesela, ünlü kemancı L. Kogan’ın solistliği ile İstanbul’da “Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası”nın bir konser vermesi bu orkestraca programlaştırılmıştı. Bu konser tarihinden önce ünlü kemancıya Derneğimizce İstanbul’da bir resital düzenlenmesine karar verilmiş ve bu resitalin yeri, günü tespit edilmiş, duyurulması yapılmıştı. Gelgelelim sonradan işe karışan bir dernek İstanbul’da orkestranın, programda olmayan bir konser daha vermesini sağlamış, konser tarihleri alt üst olmuş, bu arada Derneğimizce düzenlenecek resital de zamansızlıktan suya düşmüştür. Bu şekilde, Derneğimizin yine müziğe sarf edilecek beş ila on bin lira civarındaki kazanç imkanı kaybolmuştur. Derneğimiz yılda vasati elli konser düzenlemektedir. Bu konserlerden pek çoğu gelir getirmez ve sadece yararlı faaliyetler meyanında yapılır. Bu arada gelir getiren bir konserimizi düzenlemek imkanından mahrum kalırsak bu, pek mütevazi bütçemiz için büyük bir kayıp olur.
Amme hizmeti yapan derneklere yardım edilmesi her vatandaş tarafından tasvip edilir. Ancak, çeşit çeşit gelir kaynakları olan ve pek çoğuna devletçe büyük yardımlarda bulunulan bu dernekler, Derneğimizin sadece konserlerin hasılatına inhisar eden gelir kaynağını daraltmaya başlamışlardır. Bu yolda yürünmeye devam edilirse Derneğimizin geliri kalmayacak ve faaliyeti duracaktır.
Hiçbir fayda gözetmeksizin, gecesini gündüzüne katarak, bilgili ve planlı bir şekilde çalışan müzikçi ve müzikseverlerimizin çabası ile faaliyet gösteren ve gelirinin tamamını yurdumuzun müzik düzeyini yükseltmek için sarf eden Derneğimizin faaliyetinin kısıtlanması ya da durması büyük bir kayıp olacaktır.
Müzik ile ilgili olmayan derneklerin konser düzenlemeleri bazı tuhaf durumlara ve kayıplara da yol açmaktadır.
Bir kere, standart konser fiyatlarına alışmış müzikseverler böyle konserlerde astronomik denilebilecek bilet fiyatları ile karşılaşmaktadırlar. Mesela İdil Biret’in solisti olduğu senfonik bir konseri haber alan müzikseverler sevinçle bilet gişesine koşarlar ve orada bilet fiyatlarının 15 liradan 50 liraya fırlamış olduğunu teessür ve hayretle görürler. Neden diye sorsalar, bu konserin şu veya bu dernek yararına verildiğini öğrenirler. Yardım güzel bir şeydir ancak, müzikseverin müzik sevgisini yardım için aracı yapmaya kimsenin hakkı yoktur. İsteyen ve imkanları olan yardım eder, istemeyen, imkanları olmayan etmez. Büyük isimlerin cazibesinden yararlanıp, halkın imkanlarını aşan miktarlar istemek doğru olmayan bir yoldur. Şayet müziksever imkanlarını alabildiğine zorlar, tersyüzü dönmez ve bir bilet alabilirse konser salonunda daha başka tuhaflıklarla karşılaşır; çiçeklerle süslü sepetlerde konser programlarının yanında kağıt paralar görür ve bir program alacaksa beş-on lira ödemesi gerektiğini anlar, konserin publiği değişmiştir, atmosferi değişmiştir, boş koltuklar sırıtmaktadır.
Konser düzenlemek her şeyden önce bir ihtisas işidir, konser organizasyonu bu işle ilintili tecrübe ve bilgiyi gerektirir. Senede bir konser düzenlemekle gerekli bilgi ve tecrübe kazanılamaz. Bunun için de müzik ile ilgisi olmayan derneklerin düzenledikleri konserlerin organizasyon masrafları büyümekte ve konser gelirleri mümkün olanın çok altına düşmektedir. Geliri artırmak için yapılan bilet fiyatlarının yükseltilmesi de müzikseverlerin haklı şikayet ve direnmesi ile karşılaşmaktadır.
Bütün bunlar bir yana, müzik düzeyimizin ne olduğu hepimizin malumu. O halde bırakalım da konser gelirlerinden gelen üç-beş kuruş yine yurdumuzda müziğin gelişmesi için harcansın. Bunu istemek ne mantığa ne de insafa aykırı olmasa gerek.
_______________________________________
Aylık olarak yayınlanan “Ankara Filarmoni Müzik Dergisi”nin 1. Yıl, 6. Sayı ile Mart 1965 tarihinde basılan nüshasının 5-8. sayfalarından alınmıştır.
