01.01.1990 / Gökay Yıldız - Değerli Besteci ve Eğitimci Faik Canselen

     Faik Canselen 1911’de Kırklareli’nde doğdu. 1926’da büyük Atatürk’ün “Benim mektebim” dediği ve çok sevdiği “Musiki Muallim Mektebi”ne girdi. “Musiki Muallim Mektebi”nde “İstiklal Marşı”mızın bestecisi ve dönemin “Cumhurbaşkanlığı Orkestrası” şefi Zeki Üngör’den koro, Veli Kanık’tan armoni, Muhtar Ataman’dan müzik tarihi ve müzik teorisi, “Cumhurbaşkanlığı Bandosu” şefi İhsan Künçer’den piyano, son sınıfta henüz Paris’ten dönen A. Adnan Saygun ve U. Cemal Erkin’den piyano, armoni, Ekrem Zeki Ün’den de müzik tarihi dersleri aldı. Türk müziğine büyük katkılarda bulunan Ziya Aydıntan, Safa Tangör, Hasan Toraganlı, Süleyman Güler, İsa Bekir Coşkuner gibi değerli isimlerle dönem arkadaşlığı yapan Canselen, kuvvetli bir sanat ortamında yetişmiş ve Zeki Üngör’ün “Yurda dağıldığınızda sizler benim birer canlı heykellerim olacaksınız. Sizler çalgıcı değil, birer sanatçısınız. Bu sanatı sizler yücelteceksiniz” felsefesiyle yetişmiştir.

     Bu felsefe ile yetişen genç ve dinamik Canselen 1931 yılında Çanakkale’ye öğretmen olarak atandı. Çanakkale’de bilgi ve becerisini sadece sınıftaki öğrencilerine değil, şehirin sanatçılarını bir araya getirerek, orkestra ve korolar kurarak halka da götürdü. Konferanslı konserler vererek sanatını yüceltme yolunda çalıştı. Diğer yandan sanatında aşamalar yapmak üzere okulda iken başladığı bestecilik çalışmalarına devam ederek “Cumhuriyet Gazetesi”nin 1935’de açtığı yarışmada “Köy Düğünü” adlı piyano eseriyle birinci oldu.

     1937-1938 öğretim yılında “Devlet Konservatuvarı”na tekrar öğrenci olarak dönen Canselen, yüksek kompozisyon ve orkestra yöneticiliği bölümlerinde Hasan Ferid Alnar’la çalıştı. Aynı yıllarda opera artistlerinden kurulu gençlik korosu çalıştırıcılığı ve “Hasanoğlan Köy Enstitüsü” müzik öğretmenliği görevlerinde bulundu.

     Konservatuvarı bitirdikten sonra aynı okula armoni ve koro hocası olarak atandı. 1947’de devlet tarafından Paris’e gönderilen Canselen, “École César-Franck” ve “Paris Konservatuvarı”nda üç yıl eğitim görerek 1950’de yurda döndü.

     Güçlü bir eğitim alarak yurda dönen Faik Canselen Türkiye’de gerekli ilgiyi göremeyip, başladığı konservatuvar öğretmenliğinden kısa sürede uzaklaştı. Daha sonra “Askeri Müzik Okulu”nda armoni, “Gazi Lisesi”nde de müzik öğretmenliği yaptı. 1973 yılında emekli oluncaya kadar sanatının zirvesine çıkmış, fakat meslek yaşantısında hak ettiği yeri maalesef alamamıştır.

     Bir eğitimci olarak, müzik öğretmenlerinin tek görevlerinin sınıfta gençlere müzik öğretmek olmadığını, elden geldiğince beste çalışmaları yaparak üretken olmalarının da gerektiğini, bu tür çalışmaların öğretmeni canlı tutacağını ve sanattan uzaklaştırmayacağı görüşündedir. Sanatçı yetiştiren kurumların arasında müzik öğretmeni yetiştiren okulların da bulunması gerektiğini ve her müzik öğretmeninin bir sanatçı olduğuna inanmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda daima çalışmış ve üretken olmuştur. Besteciliğinin yanında gençliği yetiştirmeyi, eğitmeyi beste yapmak kadar büyük bir görev saymış, müzik eğitiminde sesin yanında çalgı eğitiminin de mutlaka verilmesi gerektiğini savunmuştur.

     Bir besteci olarak, opera dışında birçok besteler yapmıştır. Bunlardan basılı olarak “Köy Düğünü” (piyano), “Ortaokul Müzik 1-2-3” (Ders Kitabı), Marşlar; basılmamış olarak “Büyük Yurt” adlı uvertür (orkestra), “Scherzo”, “Köy Düğünü” (orkestra), “Armoni Bandosu için Büyük Marş”, oyun havası, “Ata’ya Ağıt”, keman ve piyano için üç parça, yaylı sazlar için bir kuartet, tahta ve bakır nefesli sazlar için süit, koro için 50’ye yakın parça, şan parçaları, okullar için şair Faruk Nafiz’in “Numaralar” adlı eserini müzikal olarak yazmıştır.

     1926’da başladığı ve altmışüç yıldır aralık vermeden üstün bir başarı ile sürdürdüğü müzik eğitimciliği ve besteciliğini daha nice yıllar sürdüreceğine inandığım değerli hocam Faik Canselen’e saygılarımla…

     Not: Yazının yayınlandığı tarihte sayın Gökay Yıldız “Gaziantep Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı”nda öğretim görevlisi idi.

     _______________________________

     Aylık olarak yayınlanan “Orkestra Müzik Dergisi”nin 20. Yıl, 197. sayı ile Ocak 1990 tarihinde basılan sayısının 52-54. sayfalarından alınmıştır.