12.01.2021 / Kuzey Işıklarını Gökyüzünden Müziğe Taşıdı

     “Gökyüzünün Şarkıları” belgeseli doğa ve sanatı bir araya getirdi. Biyolog Karin Lehmkuhl Bodony’nin kuzey ışıklarından kaydettiği seslerden, besteci Matthew Burtner altı dakikalık bir parça yarattı.

     “Aurora borealis”, bilinen adıyla “kuzey ışıkları”, “Kutup bölgeleri”nde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik alanı ile Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalara deniyor. Bu yayılan elektromanyetik dalgalar küçük bir cihaz yardımıyla ses dalgalarına çevrilerek insan kulağının duyabileceği seslere dönüştürülebiliyor.

     Sesi Kaydedebileceğini 16 Yıl Önce Anladı

     İşte, bu gizemli seslerin oluşumu “BBC Radio 3”ün yeni belgeseli tarafından ele alındı. “Songs of the Sky” (Gökyüzünün Şarkıları) adlı belgesel, biyolog Karin Lehmkuhl Bodony’nin bu sesi kaydetmek üzere, kutupların yaban doğasına kızağıyla yaptığı geziyi takip ediyor. Bodony’nin kaydettiği bu ses ise Alaskalı bir besteci tarafından müziğe çevrildi.

     Deniz Bulat’ın çevirisini yaptığı “The Guardian”ın haberine göre, Alaska’nın “Galena Kasabası”nda yaşayan ve evinin bahçesinden bu ışıkları görebilen biyolog, onaltı yıl önce düşük frekans alıcı cihazı kullanarak ışıkların sesini kaydedebileceğini anladı. Bodony, ışıklardan gelen sesin her defasında farklı olduğunu belirtirken sesleri “çok özel” olarak tanımladı.

     Issız Alanlara Yürümesi Gerekti

     26 Aralık 2020 tarihinde yayınlanan “Songs of the Sky” için daha önce de doğa sesleriyle çalışan besteci Matthew Burtner görevlendirildi, Burtner’dan kaydedilen seslerden türetilen bir parça yaratması istendi.

     “Kuzey ışıkları”nı dinlemek için insan yapımı sesler ya da elektronik cihazlar gibi düşük frekanslı alıcıları etkileyebilecek faktörlerden en az 4 mil uzağa gitmek gerekiyor. Dolayısıyla bu yolculuğa çıkan Burtner’ın ıssız alanlara yürümesi gerekti.

     İnsanlık ve Doğal Yaşam Arasındaki Diyalektiği Aktarmayı Umuyor

     Burtner “En şaşırtıcı şey, günün her saatinde bu sesleri duyabiliyorsunuz. Işıkları gece gördüğümüz için sesi de o zaman duyacağımızı düşünüyoruz ama aslında bu doğru değil. VLF kayıt cihazını hangi saatte çalıştırırsak çalıştıralım sesleri duyabildik” ifadelerini kullandı.

     Cihazın kaydettiği seslerin çok net olmadığını fark eden besteci, ses dalgalarının titreşim genlikleri ve frekanslarını daha yüksek kaliteli synthesizer kullanarak haritalandırdı. Besteci “kuzey ışıkları”ndan müzik yapma deneyimini “Kuzey ışıklarına farklı enstrümanlar çaldırmaya” benzetirken, süreci “Bestecinin notaları yazıp bir müzisyenin bu müziği çalmasındansa, Kuzey ışıkları bir yandan müziği besteleyip bir yandan da çalıyor” şeklinde özetledi.

     Burtner yarattığı altı dakikalık müzik ile insanlık ve doğal yaşam arasındaki diyalektiği aktarmayı umduğunu paylaşırken, “Kuzey Işıkları”ndan çok daha fazla “müzik” geldiğini söyledi. Besteci ışıklardan daha birçok beste yapılabileceğini öngörüyor.

     Aydınlık Gazetesi - 12.01.2021, Salı