Konservatuvarlarda Müzik Eğitiminin Sorunları ve Çözümleri
Bilindiği gibi ülkemizde çeşitli üniversitelere bağlı ve farklı eğitim programları ile çalışan devlet konservatuvarları bulunmaktadır. 1936'dan günümüze kadar gelen bir tarihsel süreçte konservatuvarlarımız çeşitli aşamalar kaydetmiş, ancak özellikle son kırk yılda eğitim sistemindeki bozukluklar ve siyasi iktidarların yanlış politikaları yüzünden ne yazık ki içi boş kurumlar halini almıştır.
Halen bu kurumlar işsiz eleman yetiştiren okullar pozisyonundadır.
Aşağıda, konservatuvarlarımızda müzik eğitiminin sorunları ve bu hataların çözümleri maddeler halinde belirtilmektedir.
* Yıllardır uygulanan eğitim programlarının hatalarından dolayı konservatuvarlarda müzik eğitimi ve öğrencileri ayrıştırılmış, kutuplaşmaya itilmiştir. Mevcut sistemde bulunan müzik eğitim fakülteleri ve güzel sanatlar fakülteleri müzik bölümleri, Türk müziği devlet konservatuvarları, batı müziği konservatuvarları tek bir isim ile konservatuvar çatısı altında birleştirilmelidir.
* Farklı sürelerde eğitim veren konservatuvarlar öğrencilerin mesleki eğitim ve yaşantılarında sorunlara sebep olmaktadır. Konservatuvarlara öğrenci alımları fiziksel gelişim doğrultusunda çok küçük yaşlarda başlamalı, eğitim sürecinde öğrenciler eğilim ve yeteneklerine göre müzik öğretmeni, bilim adamı, enstrüman yapımcısı, orkestra sanatçısı, orkestra şefi, koro şefi, eşlikçi, koro sanatçısı ve solist sanatçı olarak sınıflara ayrılarak eğitimlerini sürdürmelidir.
* Ülkelerin kültürel vizyonunda konservatuvarların büyük bir önemi vardır. Konservatuvar müdürleri konservatuvarların orkestra şefliği, kompozisyon veya herhangi bir aktarımlı enstrüman bölümünden mezun, tercihen işletme eğitimi almış, en az bir yabancı dil bilen kişiler olmalı. Çalışmaları uluslararası platformda yer almış vizyon sahibi kişiler seçilmelidir.
* Günümüzde konservatuvarlar bir rant kapısı haline getirilmiştir. Konservatuvarların kursiyer öğrenci uygulaması kaldırılmalıdır. Çeşitli aşamalarda öğrenci alım sınavları yapılarak özel eğitim almış kişilere de fırsat tanınmalıdır.
* Konservatuvarlarımızda öğretim üyelerinin öğrencilere yaklaşımı ne yazık ki çeşitli acı sonuçlar oluşturmaktadır. Mevcut sistemdeki konservatuvarlarda bulunan öğretim üyelerine psikolojik eğitim verilmelidir.
* Yaşlanmış, duymayan, enstrümanını çalamayan, derse alkollü gelen veya mazeretsiz ders saatine gelmeyen, öğrencisine tacizde bulunan, devlet malını kendi çıkarına kullanan, öğretim üyelerinin işlerine son verilmelidir.
* Konservatuvarlarda kadrolu öğretim elemanı veya sanatçı öğretim üyesi ayrımı kaldırılmalı, öğretim elemanları ile yıllık sözleşmeler yapılmalıdır. Öğretim üyelerinin her yıl akademik senfoni orkestrasıyla en az bir konser vermeleri şart koşulmalıdır. Yabancı öğretim üyesi konusunda düzenleme getirilerek haksız kazanç edinilmesi engellenmelidir.
* Her konservatuvarın bir senfonik öğrenci orkestrası, bir nefesli sazlar orkestrası, bir yaylı sazlar orkestrası, çeşitli oda müziği grupları, koroları ve bir akademik senfoni orkestrası bulunmalıdır. Akademik orkestranın grup şefleri öğretim elemanlarından oluşmalı, orkestra elemanları her yıl sınavla seçilmelidir. Bu orkestra ve topluluklar her yıl ülke içi ve dışı turneler düzenlemelidir.
* Konservatuvar öğrencilerine pedagojik formasyon, eğitim psikolojisi ve sosyoloji dersi verilmelidir. Yabancı dil eğitimine özen gösterilmelidir.
* Konservatuvarlara giriş işitme testi sınavları perde arkasından yapılarak torpil olayı engellenmelidir. Okul ve aile bağları güçlendirilerek çocuklarının eğitimi konusunda aileler bilgilendirilmeli, çoksesli müzik kültürü yaygınlaştırılmalıdır.
* Konservatuvarlarda her yıl sınıf geçme sınavları yapılmalı, bu sınavlar perde arkasından gerçekleştirilerek sınav komisyonuna ülkenin değişik senfoni orkestralarından konuk üyeler çağırılmalıdır.
* Konservatuvarların mezuniyet sınavları halka açık olmalıdır. Halk yeni yetişmiş sanatçılar hakkında bilgilendirilmelidir.
* Üzülerek belirtmek isterim ki ülkemizde Türk bestecilerin eserlerine gereken önem verilmemektedir. Konservatuvar orkestraları yeni ve eski kuşak Türk bestecilerin eserlerine konser programlarında mutlaka yer vermelidir. Bu bestecilerin eserlerinden oluşan programlarla yurt dışı konser turneleri yapılmalıdır. Kompozisyon bölümü öğrencilerinin eserlerine özel ilgi gösterilmelidir.
* Konservatuvarlarda antik dönem Avrupa çalgı ve müziklerinin eğitimi de verilmelidir. Yeni müzik arayışları özendirilmeli; gitar, rebab, kopuz, ney, kaval gibi enstrümanların literatürleri araştırılarak geliştirilmelidir.
* Konservatuvarlarda Türk müziğini çokseslendirme çalışmaları yapılmalı ve özendirilmelidir. Tarihsel Türk müziği enstrümanları bir standarda bağlanarak yapımı akademikleştirilmeli, çalgı eğitim metodları yazılmalıdır.
* Günümüzde konservatuvarlarımızda koro dersleri farklı yaş gruplarından öğrencileri aynı koroda birleştirmektedir. Bu olay öğrencileri ses ve fiziki şartlar açısından zorlayabildiği gibi psikolojileri üstünde de ters etki yapmaktadır. Konservatuvarlarda koro dersleri öğrencilerin ses gelişimlerine göre farklı gruplar halinde yapılmalıdır.
* Ülkemizde ne yazık ki çoğu konservatuvar kapsamlı bir konser salonu sorunu yaşamaktadır. Her konservatuvarın opera eserleri de seslendirebilecek bir konser salonu olmalıdır.
* Konservatuvar kütüphaneleri Avrupa ile yarışabilecek düzeyde düzenli ve sistemli olmalıdır. Öğrenciler burada örnek kayıtlar dinleyebilmeli, videolar izleyebilmelidir.
Yukarıda maddeler halinde sıraladığım konular konservatuvar öğrencileri, mezunlar ve Türk halkının ortak şikayetlerinden derlenerek sıralanmıştır. Konservatuvar öğrencilerinin iş ve istihdam sorunları ise ayrı bir tartışma konusudur.
Akademik müzik eğitimimizin içinde bulunduğu sorunları aşmasını ve dünya ile boy ölçüşebilecek seviyeye gelmesini diliyorum.
Zafer Yümlü
IV. İstanbul Müzik Öğretmenleri Sempozyumu
10 Ekim 2008 Kadıköy Halk Eğitim Merkezi - İstanbul
