Ac
1970 yılında küğcü bir ailenin çocuğu olarak İstanbul’da dünyaya gelen Bilge Acar Sönmezler, ilk küğ derslerini babası “İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası” flüt grup şefi olan Nazım Acar’dan aldı. Daha sonra çalışmalarını Prof. Nuri İyicil ile sürdürürken “Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı”na girdi. Prof. Nuri İyicil’in keman sınıfından pekiyi derece ile mezun olan sanatçı çalışmalarını “İstanbul Devlet Opera ve Balesi”nde birinci keman üyesi olarak sürdürmektedir.
1968 yılında İstanbul'da doğdu. İlk küğ derslerini "İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası Flüt Grup Şefi" olan babası Nazım Acar'dan aldı. Daha sonra "Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Keman Bölümü"nde Gülden Turalı ve Nuri İyicil ile çalışmalarını devam ettirdi. "Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası"nın açtığı sınavlarda başarılı oldu. Genco Acar burada başladığı keman sanatçılığı görevini ikinci keman grubunun bir üyesi olarak sürdürmektedir.
“İstanbul Belediye Konservatuvarı”nın obuva sınıfından 1961 yılında mezun oldu. Obuvacı Rafet Yalbaz ve Celal Akatlar ile çalıştı. 1962 yılında Cemal Reşid Rey yönetimindeki “İstanbul Belediyesi Şehir Orkestrası”nda çalıştı. 1969 yılında “İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası” obuva ve ağırlıklı olarak korangle sanatçısı olarak görev yaptı. Korangle edebiyatının en önemli yalkılarını seslendirdi. Türkiye’nin ilk kadın obuva ve korangle sanatçısıdır.
8 yaşında “İstanbul Halkevi”nde annesinin teşviki ile keman dersleriyle başlayan küğ yaşamı, ilkokuldan sonra “İstanbul Belediye Konservatuvarı” yatılı kısmı sınavlarına girmesi ile devam etti. Bu okulda önce aynı zamanda bağdar olan öğretmeni Ekrem Zeki Ün’den viyola ve piyano dersleri alan Nazım Acar, 3. sınıftan itibaren flüt de öğrenmeye başladı. Flütte gösterdiği üstün başarıyla dikkati üzerine çekti. Sinema oyuncusu ve aynı zamanda değerli bir flütist olan Muzaffer Tema’nın öğrencisi olarak mezun oldu. Daha öğrencilik yıllarında “İstanbul Şehir Orkestrası” kurucusu, yönetkeni ve bir bağdar olan Cemal Reşid Rey’in dikkatini çekti ve bu orkestranın hemen hemen tüm dinletilerinde birinci flütçü olarak görev yaptı. Bu arada “Mimar Sinan Üniversitesi”nin dışarıdan bitirme sınavlarına girdi ve başarı ile mezun oldu. Bu okulda 28 yıl çalıştı ve birçok öğrenci yetiştirdi. Uzun yıllar “İstanbul Radyosu”nda programlar yaptı, orkestra ile yalkın dinletiler verdi, “İstanbul Oda Orkestrası” ile yirmi yılı aşan yalkın dinletiye katıldı. “İstanbul Devlet Operası” ve “İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası”nın flüt grup şefi olarak uzun yıllar çalıştı. Ayrıca Nazım Acar’a ithaf edilen ve “İstanbul Radyosu”nun programlarında sıkça yer verdiği, öğretmeni Ekrem Zeki Ün’ün orkestra eşliğinde bir flüt konçertosu, bir rapsodi ve bir piyano eşlikli flüt sonatı ve yine önemli bağdarlarımızdan Kemal Sünder’in piyano eşlikli sonatı bulunmaktadır.
Accarezzevole:
Okşar gibi.
Accel.:
Accelerando'nun kısa yazılışı. (Bkz.: Accelerando)
Accelerando:
(İt.) Gittikçe hızlanarak, hızlanan. Çabuklaştırarak. Acele ederek, hızlandırarak.
Accelerato:
(İt.) Hızlandırarak, yürüyerek, çabuklaştırarak.
Accent:
(Fr.) Aksan, vurgu, şiddet. Bkz. Aksan. Simgesi ilgili notanın başı üzerine yerleştirilen şu işarettir:
>
Bu simgenin yerleştirildiği notayı özellikle vurgulayarak çalınız.
Accentare:
Vurgu yaparak.
Accolade:
(Fr.) İki satırı birleştiren “kaş” şeklindeki kıvrım işareti. İki dizeği birleştiren çizgi.
Accompagnamento:
(İt.) Refakat, eşlik.
Accompagnateur:
(Fr.) Bkz. Eşlikçi, Begleiter.
Accompagnato:
Refakat edilen, eşlik edilen.
Accompagnatore:
Accompagner:
Refakat etmek, eşlik etmek.
Accord (1):
(Fr.) Çalgıyı uyumlu hale getirmek, düzene sokmak. Anlaşma, uzlaşma, bağdaşma. Birlik, uyum, akort, düzen.
Accord (2):
(Fr.) Akor; üç ya da daha fazla sesin aynı anda duyulması, duyurulması; en az üç sesin bir arada işitilmesi. (Bkz.) Uygu.
Accordando:
Uyumlu, uyumlu olma hali, uyum.
Accordare:
(İt.). (Bkz.) Uygu. Uyumlu hale getirmek, akord etmek, çalgıyı düzene getirmek.
Accordeon:
(Fr.) Akordiyon. Bkz. Akordiyon, akordion, accordeon.
Accorder:
(Fr.) Düzene sokmak, akord, akort etmek. Uzlaştırmak, anlaşmak, anlaştırmak. Bkz.: Düzemek.
Accordion:
(Fr.) Akordiyon, akordion. Körükle çalışan elçinli çalgı. Körüklü, klavyeli bir enstrüman.
Accordo:
Uyum.
Accrescendo:
Sesi giderek şiddetlendirmek, kısaltılmışı crescendo ya da cresc (Bkz.: Crescendo).
Acem:
(Ar.) Klasıl Türk küğünde, sol açkılı dizeğin beşinci çizgisine yazılan "fa" sesi. Bu çizgide yer alan perde. "Acemaşiran" (acem aşiran) makamının güçlü perdesidir. Bkz. Acem aşiran.
Acem Makamı:
(Ar., F.) Yabancı (ya da İranlı) anlamına gelir. Klasıl Türk küğünde “Dügah” perdesinde (so açkılı dizeğe göre “la” sesi) karar veren, “Bayati” ve “Acemaşiran” makamlarının birleşiminden oluşan bir bileşik makamdır. Bir başka deyişle geleneksel Türk küğündeki mürekkep makamlardan birisidir. Musıkimizin en eski ve en sık kullanılan makamlarındandır. Alaeddin Yavaşça ve Nuri Halil Poyraz gibi isimler saz eserlerinde bu makamı kullanmayı tercih etmişlerdir. İnici seyirli (inici gidişli) olan bu makam, donanımında aynen “Bayati” makamı gibi “Segah” perdesinde (si koma bemolü) değiştirgeç alır. Güçlüsü “Bayati” makamında olduğu gibi “Neva” perdesidir. (so açkılı dizeğe göre “re” sesi). Dimitri Kantemir(oğlu)’na göre “Acem makamı garib ve acaib bir makamdır. Acem perdesi, Hüseyni ve Evc perdelerinin arasındaki yarım perdedir. Bu makam, “Dügah” (la sesi) perdesinden başlanarak seslendirilir. Acem makamı, tam perde hareketleriyle “Hüseyni”ye çıkar, oradan da kendi perdesine geçer. Kendi perdesine ulaştığında evc perdesini atlayarak, “Gerdaniye” perdesine gider. Aynı yoldan geri döner ve dügaha gelince karar verir. “Dügah”tan aşağıya inmesi durumunda “Yegah”a dek inebilir. Bu durumda tekrar tam perde hareketleri ile yukarı çıkmaya başlar ve yine “Dügah” perdesine gelip karar kılar.” Kısacası bu makamın üç karar noktası bulunmaktadır. “Dügah” (asıl karar), “Acem” (asma karar) ve “Acemaşiran” perdeleri... “Acemaşiran” perdesinde karar kılarsa “Acemaşiran” makamı icra edilmiş olunur. Çünkü, “Acemaşiran” makamı, ince seslerde dolaşan bir “Acem” makamı olarak düşünülmelidir, bu makam ince seslerde tamamıyla “Acem” makamının perdelerini kullanır. “Acem” makamından ayrıldığı tek nokta, “Acem” makamından gelip “Acemaşiran” perdesinde karar kılmasıdır. Saadettin Arel’e göre ise “Acem” makamı şöyle formüle edilebilir: “Çargah makamı dizisinden ilk beş ses + Bayati Makamı.” Arel’e göre bu formül uygulanırken inici seyreder ve donanımına si koma bemolü alır. Bkz. Çargah Makamı, Bayati Makamı. Aşağıda ilgili perdelerin dizekteki yerlerini göreceksiniz:
22 Nisan 1961 yılında İstanbul’da doğan bağdar ortaokuldan mezun olduktan bir yıl sonra 1978’de “Mimar SinanÜniversitesi Devlet Konservatuvarı Kontrabas Bölümü”ne girdi. 1980 yılında da aynı okulun "Bağdama Bölümü"ne geçerek Prof. İlhan Usmanbaş’ın öğrencisi oldu. Konservatuvar bağdama eğitimi sürecinde Cemal Reşid Rey’den partitur okuma, Ahmed Adnan Saygun’dan modal küğ, Prof. Dr. Bülent Tarcan’dan ise “Bartok Dördülleri” üzerine dersler aldı. 1990 yılında “Bağdama Bölümü”nün lisans devresinden mezun olduktan sonra aynı yıl yüksek lisans’a kabul edildi ve Prof. Cengiz Tanç’ın öğrencisi oldu. 1993 yılının Nisan ayında yüksek lisans devresinden mezun oldu. 1998 yılının Nisan ayında “Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Bağdama Anasanat Dalı – Sanatta Yeterlik Programı”ndan mezun oldu. Konservatuvardaki öğrencilik yıllarında arkadaşı tiyatro oyuncusu Murat Karasu’nun kendisini keşfetmesiyle birlikte 1982’den başlayarak tiyatro küğü üzerinde üretim yönünde çalışmalar yapan bağdar bugüne değin pek çok tiyatro oyunu için küğler yazmıştır. 1992–1993 mevsiminde “İstanbul Devlet Tiyatrosu”nun sergilemiş olduğu “Macbeth Oyunu”na yazdığı küğ ile “Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri” kapsamında “Yılın En İyi Tiyatro Küğü” ödülünü aldı. 1995 yılında “Levent Kırca–Oya Başar Tiyatrosu”nun sahnelediği Aziz Nesin’in “Toros Canavarı” oyununun küğlerini, 1998 yılının Haziran ayında ise aynı tiyatro grubunun “Uç Baba Hasan” oyunun küğlerini bağdamış ve temsillerde orkestrayı yönetmiştir. 1999 yılında “Levent Kırca–Oya Başar Tiyatrosu”nun sahnelediği “Güzel ve Çirkin”, 2000 yılında “Al Birini Vur Ötekine”, 2000 yılında “Sefiller” oyununun küğlerini bağdamış ve temsillerde orkestrayı yönetmiştir. “Levent Kırca–Oya Başar Topluluğu” ile yolları 2001 Temmuz ayında ayrılmıştır. 1996 yılında “İzmir Kültür, Sanat ve Eğitim Vakfı”nca düzenlenen “Dr. Nejat Eczacıbaşı I. Ulusal Beste Yarışması”nda “Senfoni (1990)” adlı yaratısıyla üçüncülük ödülünü kazandı. Bu yaratı Erol Erdinç yönetimindeki “Cumhurbaşkanlığı Sinfoni Orkestrası” tarafından 15 ve 16 Aralık 1996 tarihlerinde Ankara’da seslendirilmiştir. 2002 yılında “Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı”nın "Gençlik Şarkıları Yarışması"nda “Gençliğin Sesi” adlı yaratısıyla “Başarı Ödülü” kazandı. Cumhuriyetin 75. Yılı sebebiyle yazdığı, Atatürk ve Türk Beşlerine adadığı “Cumhuriyet Açımlığı” 10 ve 11 Ekim 1998 tarihlerinde “IV. Uluslararası Eskişehir Festivali”nin “Açılış Dinletisi”nde, Howard Griffiths yönetimindeki “Zürih Oda Orkestrası” tarafından seslendirilmiştir. Bağdar 1990–1998 yılları arasında gerçekleştirdiği "Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı"ndaki eğitmenlik görevlerinden sonra 1998–2002 yılları arasında “Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü”nde, 2002–2004 arasında “İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Programı”nda, 2004–2007 arasında “Güzel Sanatlar Fakültesi Müzik Bölümü”nde dersler vermiştir. 6 Şubat 2007 tarihinde doçent ünvanını alan sanatçı şu anda “Malatya İnönü Üniversitesi Devlet Konservatuvarı”nda görev yapmaktadır. Bağdar aynı zamanda "Linux İşletim Sistemi" kullanımı geçmişine sahip olup “Tübitak–Uekae”nin geliştirdiği “Pardus Linux” projesine destek vermekte ve ayrıca yazılım çevirileri, "Pardus Linux"ta kullanılan programlar ile ilgili tanıtım yazıları, yeni paket önerileri gibi katkılar sağlamakta olup, bilgisayarında "Pardus Linux İşletim Sistemi"ni kullanmaktadır. Bağdarın “Pardus Linux” ile bağlantılı web sayfaları aşağıdadır: “Pardus ve Küğ” ile ilgili web sayfası: http://www.serveracim.net/serendipity/index.php / “LilyPond Kılavuzu” (bu sayfa sürekli yenilenmekte ve geliştirilmektedir) http://www.serveracim.net/lp-dersler/doku.php / “Özgürlük İçin”http://www.ozgurlukicin.com / Web ortamındaki paket tanıtım yazıları: “LilyPond Paket Tanıtımı”http://www.ozgurlukicin.com/paket/lilypond / “Pardus CD'si Yazmak” başlıklı yazısı: http://www.ozgurlukicin.com/ia/pardus-cdsi-yazmak/ “Şarkılarınızı Kaydedin” yazısına sağladığı katkı: http://www.ozgurlukicin.com/nasil/sarkilarinizi-kaydedin/
Acoustic:
(İng.) Ses fiziği. Ses bilimi. Ses bilimine ait. Bkz. Akustik, acoustique, acustica.
Acoustique:
Akustik, ses fiziği bilimi. Ses bilimi. Ses fiziği. Bkz. Akustik, acoustic, acustica.
Act (Acte):
Opera ve tiyatroda perde.
Acustica:
Akustik, ses fiziği bilimi. Ses bilimi. Ses fiziği. Bkz. Akustik, acoustic, acoustique.
Acuta:
En ince ses.