01.10.1964 / Leyla Taner - Piyaniste Haber

     Eylül’ün ilk üç haftasında Avusturyalı piyanist ve müzikolog Badura Skoda “Hamburg Devlet Konservatuvarı”ndaki milletlerarası kursda çeşitli piyano sorunlarını ele aldı.

     Küçük piyanistten büyük piyanist yapmak, mütevazi çalıştan büyüklüğe, orkestral yoruma varmak, Skoda’nın başlıca bakış açısıydı. Orkestra eseri ve aleti piyanocu için esas olmalıydı. Çeşitli aletlerin rengini, karakterini, plastisiteyi piyanoda şuurlu olarak vermek. Mesela bir bas melodisinde dolgunluk ve cesaret. Hiç mütevazi çellist gördünüz mü? Şanların çeşitli aletlere, seslere geçişini dikkatle izlemek, çizgiyi koparmadan ve bağlantının devamlılığını sağlamak için daima aşağıdan yukarı, yumuşak, elastik bilek hareketi. Bu yaylanma daima parmak tuşa dokunduktan sonra, bu suretle tuşla teması hiç kaybetmemek. Yumuşak bilek ve yaylanma sadece melodiyi dolgunlaştırmakla kalmayıp piyanocunun da içini gevşetip çözmeye yarıyor. Melodik çizgilerde gerçek pp’lar ve ff’lar çalmak. Skoda’nın akkorları da çok zengin ve dolu. Tuşların üzerinde yuvarlak, imkan orantısında büzülen demir parmaklar ve daima tuşa dokunduktan sonra aşağıdan yukarı hareket eden bilek, tuşun suyunu çıkarırcasına… Omuz ve kol tamamen gevşek. Büyük aralıklardaki tremololar ve trill zincirleri Skoda’nın tekniğinde hep piyanodan mesafeli olarak tuşlara tamamen vertikal bir kolla yuvarlama hareketi ile yapılıyor. Skoda bütün bunları anlatmakla kalmayıp piyano başında gösteriyor ve piyanistlere uygulatıyordu. Bütün teknik problemler hep yorum açısından çözümleniyor, ayrıca bütün çalınan eserlerin sadece yorumu üzerinde de en ince ayrıntılara varılıyordu.

     Schubert sonatları, Haydn sonatları ve Beethoven piyano konçertoları programın esasını teşkil ettiği halde karşılaştırmalarda Johann Strauss valslerinden Hindemith, Alban Berg sonatlarına kadar örnekler veriliyordu. Umumi olarak mesela Haydn sonatlarında pasajların iç motiflere ayrılması, pasajlarda egaliteden ziyade melodiyi birleştiren notları bulmak ve çalışmak, ayrıntıları hafif, ince ve discret olarak vermek. Üstüne basmadan herşeyi sadece ima etmek. Ritmlerde kesinlik, bunun dışında espri, neşe ve tazelikle çalmak, ton değiştirişlerde renk farkını göstermek, ufak tempo değişimleriyle pp trillerden sonra gelen sürpriz akorlardan evvel bir lahze beklemek. Bunlar gibi saymakla bitmeyecek noktalar bütün iştirak eden piyanistlere yeni fikirler ve çabalar verdi. Skoda piyanistik yetkinliğin ve derin klasik kültürünün dışında, kompleks uyandırmadan neşe ve hafiflikle yeni çalışma itileri veren bir pedagog.

     ____________________________________

     Aylık olarak yayınlanan “Opus Dergisi”nin 2. Yıl 24. Sayı ile Ekim 1964 tarihinde basılan nüshasının 7. sayfasından alınmıştır.