01.01.1996 / Hikmet Şimşek - Sayın Cumhurbaşkanımız Süleyman Demirel’e Açık Mektup
Aziz Demirel,
Sanata gösterdiğiniz büyük ilginin somut göstergesini oluşturan “Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü” uygulaması için sizi candan kutlarken, bütün sanatçı arkadaşlarımın da şükran duygularına tercüman olduğuma inanıyorum. Bu olay, herhangi bir ödüllendirmenin çok ötesinde anlamlar kazanmaktadır, her bakımdan sadık devamcısı olduğunuz büyükler büyüğü insanın şu sözlerinin ışığında:
“Efendiler,
Milletvekili olabilirsiniz, bakan, hatta cumhurbaşkanı olabilirsiniz.
Ama sanatçı olamazsınız.
Yaşamlarını büyük bir sanata adayan bu çocukları sevelim.”
Bu sevgiyi aynı makamdan, yalnız sözle değil, uygulamayla da belirtmenizdir ki, olayın anlamını çok yücelere eriştirmektedir.
Konuşmanızın sonunda uygulama için fikir ve önerilere açık olduğunuzu belirterek, bizleri bu hususta göreve çağırmanız, yurdumuzda ne yazık ki çok az görünmektedir, devlet adamları yönünden. Herkesin huzurunda yaptığınız bu çağırıya böyle bir “açık mektupla” cevap vermeyi, yüksek takdirlerinizle kişisel teveccühünüze riayeten zorunlu gördüğümden, yurdumuzun tek devamlı müzik dergisi “Orkestra”nın sütunlarından size sesleniyorum, ulu filozof ve devlet adamı Konfüçyüs’e atfedilen şu sözlerin ışığında:
“Devlet adamlarının her şeyi bilmelerine elbetteki olanak yoktur.
Ancak uzmanların ve danışmanlarının yol göstermesi iledir ki, doğru kararlara erişebilirler.”
Aşağıda arz edeceğim üzere, müzik yönünden size gerçek yol gösterilmediği müzik kamu oyunun da çok büyük tepkileri ile sabittir. (Derginin bu yazıya destek veren bir kamu oyu araştırması içeridedir.)
Her şeyden önce şunu arzetmek isterim: Ödüle layık görülme kararları sizin kişisel takdirinize bağlı olsaydı, elbetteki hiç kimseye söz hakkı kalmazdı. Ancak, ödül yönetmeliğinin 6. maddesinin şu bendi kararların kurul tarafından alındığını kesinlikle belirterek sonucun saptanmasını uzmanlarına bırakmıştır:
“Kurul kararları ‘Cumhurbaşkanı’nın onayına sunulur ve ‘Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Ödülü’ne hak kazananlar, bu şekilde belirlenir.”
Uygulamaya gelince:
İlkin, ödül alan genç sanatçımızı küçültmek gibi bir amaç olmadığını belirtmek bir meslektaşlık görevidir. Kendisini öğrenciliğinden beri tanırım. Yeteneği, çalışkanlığı, girişimciliği ile kariyerinde önemli varlıklar göstermesi hepimiz için çok kıvanç vericidir ve gelecekte çok daha fazlasını vaad etmektedir, bu yolda devam ettiği takdirde. Ancak, O’nun gelecekte erişeceği yerlere çoktan varıp geçmiş büyük değerlerimiz varken, kurulun müzikle ilgili sayın üyelerinin bu gerçeği gözardı etmeleri ve gerekçeyi şu iki eksik temele oturtmaları amacın tam olarak gerçekleşmesini önlemiştir.
Birinci gerekçe, yapmış olduğu kompakt diskin takdir uyandırmasıdır. Eğer böyle bir husus gerekçe oluşturacaksa, büyük sanatçımız İdil Biret’in yanında denizde damla olabilir. Biret’in 40’a yakın plak ve kompakt diski bütün dünyada büyük takdirler toplamaktadır. Hiçbir piyaniste nasip olmayan devsel çabayla, (Chopin’in tüm yaptlarının kompakt diskle seslendirilmesi, sanatsal değerinin yanısıra, O’na bir dünya rekoru da kazandırmış ve bu husus kısa zaman önce Polonya’da büyük bir ödülle değerlendirilmiştir. Beethoven’in bütün senfonilerini kompakt diske doldurması da dünyada ilk olup, büyük sansasyon yaratmıştır. Kendisi halen başka ‘devsel’ bir projeyi, Brahms’ın bütün yapıtlarının kayıtlarını gerçekleştirmektedir ki, bu da dünyada ilk olacaktır.)
İkinci gerekçe olarak Zubin Mehta gibi çağımızın büyük bir orkestra şefinin takdirleridir. Böyle bir takdir hepimizi gururlandırır ama, yalnız teorik yönden kalmaya mahkumdur. Zira, bir orkestra şefinin bir solisti takdirinin en büyük ölçütü O’na konserlerinde yer vermesidir. Eğer ölçüt bu olacaksa, değerli kemancımız Suna Kan bundan çeyrek yüzyıl kadar önce bu takdire nail olmuştu. (Duyduğuma göre Zubin Mehta şimdi genç bir Türk sopranosuna konser olanağı tanımıştır.)
Sayın Cumhurbaşkanım,
Atatürk müzik devrimleri sayesinde yurdumuz dünya çapında büyük sanatçılar yetiştirmiş olup, çağdaş kültürümüzün elçileri olarak büyük işler yapmışlardır.
Örneğin, bu misyonun önderi olan Leyla Gençer, dünyanın en büyük operalarından “Scala”nın çeyrek yüzyılı aşkın “diva”sı olmuş, büyük başarıları Atlantiğin ötesine, Amerika’ya kadar taşmıştır.
Ancak bir kişi vardır ki, böyle bir durumda bütün kategorilerin üstünde ele alınması gerekmektedir kanısındayım: Necil Kazım Akses.
Çağdaş Türk müzik yaratıcılığının önderleri olan “Türk Beşleri”nin son temsilcisi olan Akses, “Ankara Devlet Konservatuvarı”nın kurucularından biri olup 88. yaşına karşın, hem burada, hem de “Bilkent Konservatuvarı”nda aktivitesini sürdüren bir anıt insandır.
Akses, “Ankara Kalesi”, “Atatürk Diyor ki”, “Cumhuriyetimizin 50. Yıl Marşı”, “Barış İçin Savaş” gibi ulusal temalara seslerle can vermiş, geleneksel müziklerimizi çağdaş-evrensel düzeyde değerlendirmiş bir yaratıcımızdır.
Yüksek takdirlerinizdedir ki, bir ulusun ulusal sanatı onun yaratıcı sanatçıları tarafından yaratılabilir; şairi, ressamı, yontucusu, yazarı, bestecisi gibi… Biz icracı sanatçılar daha sonra geliriz. Bunun için olacak, öteki iki dalda bu şekildeki sanatçılar ödüllendirilmiştir.
Aziz Cumhurbaşkanım,
Direktifleriniz doğrultusunda -birçok müzikçi arkadaşımızın da teşviği ile- gerekenleri arz etmiş bulunuyorum. Elbette ki takdir sizin olacaktır.
Yanılgılarım varsa bunu kamuoyu nezdinde de düzeltmeye hazırım, gene “Orkestra Dergisi” kanalı ile açıklıyarak.
En derin saygılarımın kabulünü diler; sağlık, esenlik dileklerimi de sanat sevgisi ile sarmalıyarak eklerim.
___________________________________________
Aylık olarak yayınlanan “Orkestra Dergisi”nin 34. Yıl, 265. Sayı ile Ocak 1996 tarihinde basılan sayısının 3-7. sayfalarından alınmıştır.
