29.05.2019 / İhsan Toksöz - Elit

     “Elit” kelimesi dilimize Fransızca’dan (élite) geçmiş ve “Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlüğü”nde “seçkin” olarak karşılığı verilen bir sıfattır. Bu oldukça net tanımlamanın çarpıtılmasıyla kelime günlük yaşamda halk dilinde birçok kişi tarafından, yanlış algılama ve olumsuzlama ile çoğu kez “gerçeklerden kopuk, geçim sıkıntıları olmayan, soylu (aristokrat), zengin, kendini beğenmiş, züppe kişi” anlamında kullanılmaktadır.

     Bu algılamaya bazı sıfat tamlamaları da çanak tutmaktadır; “elit kişi, elitler takımı, elitler sınıfı, elitler kulübü, elit politikacılar, elit sanatçılar, elit zümre” vd. gibi…

     “Elit kimseler” (seçkinler)gerçekten de yukarıdaki tanımlama ölçütlerine uyan kişiler/gruplar mıdır?

     Bunun için dilerseniz şimdi de “Seçkin” kelimesinin aynı “TDK” sözlüğünde yer alan açıklamasına bir göz atalım:

     Seçkin:

     1. sıfat Benzerleri arasında niteliklerinin yüksekliğiyle göze çarpan, üstün, mümtaz (Arapça), güzide (Farsça), mutena.

     2. sıfat Bir toplumda saygın ve etkin mevkilerde bulunan ve toplumun eğitim, ekonomi, siyaset, askeriye, din, sanat vb. alanlarıyla ilgili etkinliklerin denetimini elinde tutan (kişi veya grup), elit.

     Şimdi de sırasıyla yukarıdaki tanımlamada yer alan eşanlamlı sıfatları inceleyelim:

     Üstün:

     1. sıfat Benzerlerine göre daha yüksek bir düzeyde olan, onları geride bırakan.
     2. sıfat Birine veya bir şeye göre nitelik bakımından daha yüksek, daha elverişli olan, faik.

     Mümtaz (Arapça):

     sıfat Seçkin.

     Güzide (Farsça)

     1. sıfat  Seçkin, seçilmiş, seçme.

     2. sıfat Aydın, okumuş, seçkin (kimse).

     Mutena (Arapça mu tenâ)

     1. sıfat Özenilmiş, özenli bir biçimde yapılmış.

     2. sıfat Seçkin, önemli

     Faik (Arapça fāʾiḳ)

     sıfat Üstün, yüksek.

     Seç, seç al.

     Yukarıdakilerden ben bir toparlama yaparsam, Elit (seçkin) kişi ve/veya grupları şöyle tanımlayabilirim: Eğitimli, donanımlı, kültür seviyesi yüksek, topluma örnek olabilecek aydın kişi ve gruplar.

     Şimdi gelelim yazımızın başında belirtilen ve halk dilinde “Elit” kimselere/gruplara olumsuzlama ile yapıştırılan algılama/tanımlamaya:

     Evet, bu tamamen doğru bir tanımlamadır! Her toplumda bazı kimse ve gruplar benmerkezci (egosentrik) olabilirler. Yukarıdaki sıfatlardan bazılarını üstlerine bir takım elbise gibi giyer ve de kendilerini “seçkinler”olarak toplumun diğer fertlerinden “üstün” görebilirler. Maalesef bu gibi kimselerin toplumdaki yüzdeleri de oldukça yüksektir.  Bu bakımdan halkımızın bu gibi kişilere bir çeşit küçümsemeyle “elit” olarak bakmaları da geliştirilmiş bir savunma refleksidir diyebiliriz.

     Ancak iyi bir eğitim alabilmek, kendini sosyal, kültürel, mesleki açılardan geliştirebilmek ve aydın bir kişi olarak birikimlerini toplumun diğer fertleriyle paylaşabilmek sadece soylulara ve zenginlere bahşedilen şeyler değildir. Bu bakımdan “Elit” kelimesine olumsuz anlamlar yükleyerek kullanmanın her zaman doğru olmayacağını belirtmek isteriz.

     Günümüzde kendilerinde eksiklikler bulanlar bu kelimeyi en olumsuz anlamlar yükleyerek adeta bir hakaret sıfatı gibi kullanıyorlar. “Dışişleri Bakanlığı”nın bundan 20 yıl önceki eğitimli, donanımlı bilgili kadrolarına “Monşerler Takımı” diyenlerin ülkeyi ne hale getirdiklerini hatırlayalım yeter!…

     Mersin’in sanatçıları, aydınları, kurum ve kuruluşları; şimdi “Solidaritat” zamanıdır. Kentimiz ve ülkemizin kültürel ve sanatsal gelişimi ve parlatılması için birleşelim.

     Çukurova Gazetesi - 29.05.2019, Çarşamba

     _____________________________________

     http://www.cukurovagazetesi.com/elit-75066.html