15.12.2019 / Ege Cansen - Çakarı, Çakar Çakmaz Geçen Araç

     ………………………………………

     Kalkınmanın Kültür Duvarına Çarpması

     Acaba iktisadi kalkınma (petrol bulup zengin olma değil), alın ve akıl teri dökerek gelişme ile “kültür” arasında bir ilgileşim var mıdır? Kültür kelimesinin günlük anlamı, güzel sanatlar, müzik ve danstır. Ama başlıktaki kültür sözcüğünün, Osmanlıca karşılığı “hars”tır.

     Herhalde İbni Haldun da (Tunuslu sosyolog; 1332-1406) “asabiyet” derken bunu kastediyordu. Kültür bir “software”dir. Toplum denen devasa üretim mekanizmasının işletim sistemidir. İnsan beynine yerleştirilen bu yazılım, bilimsel ve dinsel eğitim, mimari ve şehirleşme, teknoloji, estetik, inanç, sanat, hukuk, ahlak, gelenek, görenek, alışkanlık, konuşma ve dinleme biçimi, gayri iradi sergilenen tepkisel davranışlar ile utanılacak veya övünülecek şeyler tablosu, yani değer yargıları ile inşa edilir.

     İşte bu “kültür” ile “iktisadi gelişme” arasında sıkı bir ilişki vardır. Bir başka deyişle, halkın refahının artması ve yaşam kalitesinin yükselmesi kültüre bağlıdır. Geri kalmış ülkeler, daha doğrusu toplumlar gelişmenin gerektirdiği kültürel değişimi gerçekleştirmezlerse, iktisadi kalkınmaları bir raddede kültür duvarına çarpmaktadır. Bizim karşı karşıya olduğumuz “orta gelir tuzağı” da aslında budur.

     …………………………………………

     Sözcü Gazetesi - 15.12.2019, Pazar