Batılılaşma Serüveni ve Müzik (Süleyman Demirel)
Bilmem hiç dikkatinizi çekiyor mu? Bundan 15-20 yıl öncesinde çekilen film ya da dizilerin fon müzikleriyle günümüzdekiler arasında önemli bir fark var. Örneğin youtube’de bulabileceğiniz 1988 yılında TRT tarafından çekilen “Yaprak Dökümü” dizisinin müzikleriyle bugünkü “Yaprak Dökümü”nü kıyas edin.
Daha yeni sezon finalini izlediğimiz, “Ferhunde”nin son darbesiyle biten diziyi hatırlayın. Ne zaman fonda müzik çalsa, ya bir kemençe sesi, ya bir kanun, ya da tok bir ud sesi duyuyorsunuz. Halbuki 1988 çekiminde öyle mi? Gıy gıy gıy, keman sesleri.
Bir “Babam ve Oğlum” filmini hatırlayın. O kanun ya da kemençe, göz yaşlarınıza eşlik etmedi mi hiç? 1
Kendine çok özgü yapılar barındıran Türk batılaşması, batıyla doğu arasında git geller arasında, yine kendine özgü bir mecrada akmaya devam mı ediyor acaba?
1990’lardan beri harika müzik grupları çıktı ortaya – “Yansımalar”, “İnce Saz”, “İstanbul Sazendeleri”. Son dönemlerin film ya da fon müzikleri bunlardan geliyor. Gençlerin kulağı, film ve dizilerden bu tınılara alışıyor.
Bütün bunlar olmaya devam ederken, batıyla doğuyu sentez etme çabaları baş gösteriyor. Bir “Yansımalar” çıkıp, Hicaz’la cazı birleştirip “HiJazz” diye albüm yapıyor. 2 “İnce Saz”, bir senfoni orkestrasıyla bir araya gelip sentez denemeleri yapıyor. 3 Göksel Baktagir, olağan üstü çaldığı kanunla bir piyanoya eşlik ediyor. 4
Batılılaşmanın yeni yüzünü Eurovision şarkı yarışmasının tarihsel akışında görmek de mümkündür. "Biz de sizin gibi batılıyız" diyerek 1975'te girdiğimiz bu yarışmada, artık doğulu olmaktan utanmadığımızı haykırıyoruz. 5 Bir batı-doğu sentezi örneği olan, 1997'de Şebnem Paker'le gelen şaşırtıcı üçüncük, buna en iyi örnektir. 6
Türk batılılaşması kendi mecrasında akmaya devam ediyor. Kimsenin önceden kestirebildiği kalıplarda devam etmeyecek bu 300 yıllık macera, bir yerlere doğru akıyor. Bu yine bize özgü olmaya devam ediyor. 7 Arada bir birimizi yesek de, bir notada buluşacağız Fatih Çekirge’nin dediği gibi. 8
18 Haziran 2009, Perşembe
Dipnotlar
1. Babam ve Oğlum Film Müziği: http://www.imeem.com/sadberk/music/4Ic4J9aN/flm-mz-babam-ve-olum/
2. HiJazz projesine örnek: http://www.youtube.com/watch?v=uQUgOaH46oM
3. İnce Saz ve senfoni orkestrası: http://www.youtube.com/watch?v=F1YwZ_UWhgQ
4. Göksel Baktagir, kanun ve piyano: http://www.youtube.com/watch?v=6m8yRcCq1Gc
5. Eurovision, Batılılaşma mı, Batıyla Hesaplaşma mı? TRT Belgeseli. http://dailymotion.virgilio.it/video/x9a6zv_eurovision-batylylayma-my-batyyla-h_music
6.Şebnem Paker, Dinle. http://www.dailymotion.com/video/x5kdyq_eurovision-1997-turkey-sebnem-paker_music
7. İlber Ortaylı ile Tarih, Batılılaşma. http://www.youtube.com/watch?v=pOCNGTNIJbs
8. Fatih Çekirge, Bir Fasıl Gecesi ve Adorno. http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/11570251.asp?yazarid=174&gid=61&hid=11570251
