Vefa-Erdir Zat / 'Rakı Bu Dünyada Uğruna Mutfak Yapılan Yegane İçkidir!'
…………………………………………………
“Kadınların Gelmesiyle Meyhane Disiplin Kazandı”
- Rakı kültürünü kaybediyor muyuz?
- Vefa Zat: Buna gücümüz yetmez. Şimdiki genç nesil yeni bir içim tarzı çıkaracak ortaya. Çünkü eskiden kadına meyhanede rastlayamazdın. Kadın meyhanenin karşı kaldırımında beklerdi. Meyhaneye girerse ya gayrimüslim ya da hafifmeşrep denilirdi. Şimdi gençler kültürü kullanmayı o kadar iyi biliyorlar ki meyhaneye de gidiyorlar bara da. Şimdiki nesille rakı kültürü kaybedilmez, hatta yeni bir tarz kazanır. Özellikle hanımların kendilerinin meyhaneye gelmeleriyle meyhaneler kendilerini disipline etti. Ben kadın olan yerde hemen önümü ilikliyorum.
“Cahide Sonku devrim yaptı”
- Peki kadınlar ilk olarak hangi dönemde girebildi meyhanelere?
- Vefa Zat: Kadınların meyhanelere girdiği ilk dönemler Cumhuriyet dönemidir. Aynı dönemde fuhuşla mücadele yasası çıktı ve kadınları meyhanelere almadılar. O kadın Müzeyyen Senar olsa da vesika almadan içeri giremiyordu. Büyük bir isyan çıktı. Sonra yumuşatıldı ama içkili yerde çalışan kadınlar vesika almaya devam etti. Ardından 1940’lı yıllarda kontrol daha da sıklaştı.
- Erdir Zat: Bilinçli olarak geleneksel meyhaneye giden, kendi alanında çok başarılı kadınlar var: Cahide Sonku, Leyla Erbil, Sevim Burak. Bu kuşak geleneksel meyhanelerde devrim yaratıyorlar. Özür dilemeden giriyorlar meyhaneye. “Lefter Meyhanesi”ne gidiyorlar. Kadınlar için tuvalet yok meyhanede, düşünün. Lefter akıl etmemiş, pisuvar koymuş. Gerçek bir kültür savaşı var. Hiçbir zaman oraya bir kadının geleceğini akıl etmemişler.
- Vefa Zat: Cahide Sonku’nun ilk gittiği meyhane “Neşe Meyhanesi”dir. Cahide Sonku her gittiği yerde en iyi şampanyadan içerdi. Bir gün “Neşe”ye gelir ve çok beğenir. Ondan sonra başka kadınlar da gelir. Bu bir devrimdir. Kadınlar ilk kez meyhaneye Cahide Sonku’dan sonra girer.
- Erdir Zat: Müzeyyen Senar’ın rakı kadehini başında çevirmesi çok güzel bir harekettir. Müzeyyen Senar da bu kadın devrimini temsil eder.
“Rakı Ansiklopedisi Projesi” sürecinde Vefa ve Erdir Zat ile yapılan söyleşiden alıntıdır.
