29.11.2020 / ‘Cücenoğlu’nun ‘Avrasya Tiyatrolar Birliği’ Projesi Hayata Geçti’
Oyunları dünya sahnelerinde sahnelenen, birçok dile çevirilen, geçen yıl 50’inci sanat yılında sonsuzluğa uğurladığımız usta oyun yazarımız Tuncer Cücenoğlu’nu kızı Gamze Devrim Cücenoğlu ile konuştuk.
Geçen yıl 50’inci sanat yılında sonsuzluğa uğurladığımız, oyunları dünyanın dört bir yanında sahnelenen, 34 dile çevrilen usta yazarımız Tuncer Cücenoğlu’nu kızı Gamze Devrim Cücenoğlu “Aydınlık”a anlattı. Babasının çalışmalarına devam eden Cücenoğlu, yapacakları projeler ile ilgili bilgi verdi.
“Türk Tiyatrosu’na Çok Kıymetli Bir Arşiv Bırakacağız”
- Öncelikle Gamze Devrim Cücenoğlu’nu biraz tanıyabilir miyiz?
- Lisans eğitimimi “Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi ‘Sinema TV’ Bölümü”nde tamamladıktan sonra medya sektöründe iş hayatına başladım. 21 yıl yapımcı ve yönetici olarak aralıksız çalıştığım sektörde, sayısız TV programının yanı sıra bir sinema filmi ve 3 diziye imza attım. Bir gazetenin editoryal ve internet sayfasında yazılar yazdım. 2013 yılında sektörden ayrılarak, yaşadığım çağa karşı hissettiğim sorumlulukla “ileri dönüşüm” üzerine çalışmaya başladım. Bir dizi eğitimler alarak “İleri Dönüşüm Atölyesi”ni kurdum. Çağımızın en önemli sorunlarından biri olan “atık”lara dikkat çekerek, geri/ileri dönüşüm farkındalığını artırmak için belediyeler, okullar, vakıf ve dernekler ile iş birlikleri yaparak “ileri dönüşüm çocuk atölyeleri” düzenledim. Eğitim çalışmalarıma, çocuklara ileri dönüşümü uygulamalı olarak anlattığım atölyemde, kişisel çalışmalarıma ise tamamı atık ve buluntu malzemelerden yaptığım kolajlar/yerleştirmeler ile devam etmekteyim. Eylül 2019’dan bu yana da babam Tuncer Cücenoğlu’nun çalışmalarına devam ediyorum. Bir belgesel ve sanal müze hazırlığım var. Umuyorum, gelecek nesillere ve Türk tiyatrosuna çok kıymetli bir arşiv bırakacağız…
“Oyunları İle Yaşamaya Devam Ediyor”
- Güzel haberler alıyoruz Tuncer Cücenoğlu ile ilgili. Bizimle paylaşır mısınız?
- Son bir yılı özetleyerek sohbetimize başlayalım isterseniz… Sanat hayatının 50. yılında, 18 Temmuz 2019’da kaybettik babam Tuncer Cücenoğlu’nu. Türkiye dışında onbir ülkede 22 oyunu sahnelenmeye başladı aynı yıl. Adına, anma konuşmaları ve törenler yapılıyordu. Birçok ülkede oyunu sahnelenen ilk Türk yazarı zaten babam Tuncer Cücenoğlu idi ama fiziki olarak aramızdan ayrıldıktan sonra da devam etti bu. Mesela Sırbistan da eklendi bu ülkelere. 32 olan oyun çevirileri İbranice ve Balkarca çevirilerin de başlaması ile 34’e yükseldi. Hız kesmeden yeni oyunları ile salgın günlerinde bile dünya sahnelerinde yer almaya devam ediyor Tuncer Cücenoğlu. Öyle görünüyor ki sadece tiyatro sahnelerinde değil sinema perdelerinde de göreceğiz artık Tuncer Cücenoğlu adını. İran ve Kırgızistan’da sinemaya aktarmak istiyorlar bazı oyunlarını. Biliyorsunuz İran sineması dünyanın en önemli sinemalarından. Senaryo çalışmalarına başladılar bile… Kırgızistan’la ise görüşmelerimiz sürüyor. “Tiyatrocular” adlı oyununda bir cümlesi var babamın: “Ölüm bir başlangıçtır büyük yazarlar için” der oyun kitabının 134. sayfasında. Doğru bir tespit bu. Ölümsüz yazarlar arasına çoktan girdi Tuncer Cücenoğlu ve oyunları ile yaşamaya devam ediyor. Şüphesiz, dünya durdukça da değeri katlanarak artacak ve yaşamaya devam edecek.
“Azeri Yönetmen Sahnelemek İstiyor”
- Peki Türkiye’de neler oluyor?
- Türkiye’de de çok güzel çalışmalar oluyor. Tuncer Cücenoğlu anısına “Helikopter”i sahnelemeye başladı “Tiyatro Keyfi.” Yönetmenliğini, uluslararası bir isim, Kemal Başar yaptı ve 14 Kasım’da “Kats Sahne”de prömiyer yaptı oyun. “İstanbul Şehir Tiyatrolar”ı “Matruşka”yı online olarak sahneliyor. “Bursa Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları”nda ise “Boyacı” oyunu devam ediyor. Ayrıca Aralık ayında çok önemli uluslararası bir proje daha başlayacak Türkiye’de: Azerbaycan’ın önemli yönetmenlerinden İrada Sayya Gözelova, Tuncer Cücenoğlu’nun doğduğu ülkede, bir Tuncer Cücenoğlu oyunu sahnelemek arzusunu iletti bana. Ben de “Devlet Tiyatroları Genel Müdürü” Sayın Mustafa Kurt ile tanıştırdım kendisini. Tuncer Cücenoğlu’nun “Ziyaretçi” oyununu sahnelemeye karar verdiler ve hemen çalışmalara başladılar. “Devlet Tiyatroları”mızın olanakları çok geniş. Kendisine sunulan imkanlar nedeniyle çok mutlu İrada ve bütün ekipten övgü dolu sözlerle bahsediyor. Aynı zamanda bir yönüyle uluslararası bir proje bu tabii ki ve Azerbaycan ile aramızdaki dostluk köprüsü daha da sağlamlaşacak bu proje ile... 15 Aralık’ta “Antalya Devlet Tiyatrosu”nda prömiyer yapacak oyun. Şu ana kadar sahnelenen bütün “Ziyaretçi” oyunlarından daha farklı bir rejisi olacak oyunun. İnanıyorum ki “Ziyaretçi” Türkiye ile sınırlı kalmayacak ve birçok uluslararası festivalde iki ülkeyi temsilen sahnelenecektir.
Her Yıl Adına Ödül Verilecek
- Tuncer Cücenoğlu adını başka nerelerde göreceğiz?
- Tuncer Cücenoğlu adını iki önemli etkinlikte daha göreceğiz: “Tiyatro Gazetesi” tarafından düzenlenen tiyatro ödüllerinde “Tuncer Cücenoğlu Umut Vaat Eden Genç Yazar ödülü” verilecek bundan böyle. Her yıl 1 kadın ve 1 erkek yazara verilecek bu ödül… Tuncer Cücenoğlu, yeni oyun yazarlarının yetişmesine çok önem veriyordu. Bu nedenle eğitmenlik de yapıyordu. 1992 yılında başladığı eğitmenliğe, 2019’a kadar birçok üniversitede ve eğitim kurumunda aralıksız devam ederek yeni oyun yazarları yetiştirmişti. Öncü bir yazardı Tuncer Cücenoğlu. Türk tiyatrosunu tek başına dünyaya taşıdı. Eserleri, 40’a yakın ülkede sahnelendi/sahneleniyor. Böylece, evrensel boyutta eserler veren bütün Türk oyun yazarlarının da önünü açmış oldu. Bu nedenle “Umut Vaat Eden Genç Yazar Ödülü” çok anlamlı bir ödül olacak. “Tiyatro Gazetesi” kurucusu sevgili Nazif Uslu arayıp haber verdiğinde o kadar gururlandık ki, babamın bu çabasını gören ve değerlendiren meslektaşlarının olması çok değerli biz ailesi için…
Bir diğer haber de “Maltepe Belediyesi” ile yapacağımız “Tuncer Cücenoğlu Günleri”... Pandemi koşulları izin verirse önümüzdeki yıl ilkini gerçekleştireceğiz. 1 hafta sürecek bu etkinliğe, Tuncer Cücenoğlu oyunlarını sahnelemiş/sahneleyen ülkeler davet edilecek. “Devlet Tiyatroları”mız da sahneledikleri Tuncer Cücenoğlu oyunları ile destek verecek bu etkinliğe. Hem yurt dışında oynayan Tuncer Cücenoğlu oyunlarının Türk seyircisi ile buluşması sağlanacak hem de sanat aracılığı ile ülkelerimiz arasında kurulan dostluk sağlamlaşacak. Bu etkinlik ile, 35 ülkeyi bir araya getirecek “Tuncer Cücenoğlu” adı. Sanatın ve sanatçının gücü bu. “Maltepe Belediyesi” Başkanı Sayın Ali Kılıç da bu gücü çok güzel değerlendiriyor ve kültür sanat alanında çok başarılı işlere imza atıyor. Belediye, 2 yıldır çok önemli uluslararası bir tiyatro festivaline de ev sahipliği yapıyor. Festival içerisinde “Tuncer Cücenoğlu Özel Ödülü” verilmeye başlandı geçen yıl.
Aynı zamanda yine bu festival içerisinde, Kubilay Erdelikara önderliğinde “bir Tuncer Cücenoğlu projesi” olan “Avrasya Tiyatrolar Birliği” de hayata geçti. “Tuncer Cücenoğlu Günleri”nin organizasyonu da, Kubilay Erdelikara ve ekibi tarafından yapılacak. Oldukça deneyimli ve çalışkan bir ekip. Çok başarılı ve ses getirecek bir etkinlik düzenleyeceklerinden kuşkum yok!
Benzeri bir projeyi de “Usmer” ile gerçekleştireceğiz umuyorum. Eğer hayata geçirebilirsek “Bir Tuncer Cücenoğlu Festivali” olacak bu proje. Sadece tiyatro ile sınırlı kalmayacak ve sanatın farklı disiplerini de içeren çok zengin bir festival olacak bu da... İnşallah yakın zamanda netleşir ve güzel haberler paylaşırım…
- “Avrasya Tiyatrolar Birliği”ni biraz açalım mı?
- Tabii ki. Birliğin amacı, sanat aracılığı ile işbirlikleri yaparak ülkelerimiz arasındaki dostluğu geliştirmek. Yukarıda da dediğim gibi “Avrasya Tiyatrolar Birliği”, bir Tuncer Cücenoğlu projesiydi ama ne yazık ki babam kuruluşunu göremedi. Birlik, Tuncer Cücenoğlu aramızdan ayrıldıktan 2 ay sonra hayata geçti. Birliğin ilk üyeleri Romanya, Gürcistan, Ukrayna, Özbekistan, Azerbaycan, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Aynı zamanda birliğin genel sekreterliğini de yapan Kubilay Erdelikara, 5 yıl içinde 40 ila 50 ülkenin birliğe katılımını hedeflemekte… “Tuncer Cücenoğlu Günleri”ne katılan ülkeler sayesinde hedeflerine çok daha kısa sürede ulaşacaklarına inanıyorum.
“Adının İstanbul’da Bir Tiyatro Sahnesine Verilmesi Gerekiyor”
- Eklemek istediğiniz başka bir şey var mı?
- Evet var, “Tuncer Cücenoğlu” adının İstanbul’da bir tiyatro sahnesine verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu gerekliliğin nedenlerini biraz açmak isterim: Tuncer Cücenoğlu, oyunları aracılığı ile tıpkı bir kültür elçisi gibi ülkemizi ve tiyatromuzu dünyaya tanıtan, ülkeler arasındaki dostlukların gelişmesine yaptığı katkılar nedeniyle uluslararası ödüller kazanan, Avrupa’da çağdaş Türk oyun yazarı olarak antolojilere alınan tek ve en güçlü tiyatro yazarımızdır. “Öncü”, çünkü Türk tiyatrosuna Tuncer Cücenoğlu gibi, çok sayıda uluslararası başarılara ve ilklere imza atmış bir oyun yazarı henüz gelmedi. “İdealist”, çünkü hayatını “daha yaşanılabilir bir dünya kurmaya” adayarak durmaksızın üretmiş ve eğitimler vermiş. Bir sanatçı ve aydın olarak, kaleme aldığı eserleri, fikirleri ve eylemleri aracılığı ile hepimizin hayatına ışık tutmuştur Tuncer Cücenoğlu ve böylesine önemli bir değerin adının verileceği tiyatro sahnesi, gelecek nesillere bırakacağımız bir armağan olacaktır.
“Kapsamlı Bir Proje Sunacağım”
- Bir girişiminiz oldu mu bu konu ile ilgili?
- Evet tabii ki oldu. Öncelikle “Kültür ve Turizm Bakanlığı”, “İstanbul Şehir Tiyatroları” ve “Devlet Tiyatroları”na bir dilekçe ile başvurarak kısaca projeyi anlattım. Ardından da görüşmeler yaptık. “Devlet Tiyatroları” bünyesinde zaten birçok salon var, “Şehir Tiyatroları” bünyesinde de yeni açılması düşünülen salonlar... Bütün dünyayı etkisi altına alan bir salgın döneminden geçiyoruz, bu nedenle hemen sonuçlanmayacak bu konu. Çünkü bu salgından en çok etkilenen sektörlerin başında tiyatro var. Kuşkusuz bu dönemde hepimizin önceliği, var olan tiyatroların kapanmaması için çabalamak ve çözümler üretmek... Önümüzdeki aylarda Tuncer Cücenoğlu adının verilmesini arzu ettiğimiz bu sahnenin amacını ve ülkemiz için önemini anlatan kapsamlı bir proje sunacağım. İnanıyorum ki olumlu sonuçlanacak ve salgın nedeniyle iptal etmek zorunda kaldığımız “Tuncer Cücenoğlu Anma Gecesi”nin ilkini bu sahnede yapacağız…
Aydınlık Gazetesi - 29.11.2020, Pazar (Zafer Bilgin)
